چگونه در عکاسی از هر سوژه ای کنترل خلاقانه ای روی فوکوس داشته باشیم

با تکنولوژی امروز، گرفتن عکس های موفق از هر زمانی ساده تر شده است. باورش سخت است که تا همین چند سال پیش عکاسان خیابانی و عکاسان ورزشی باید از فوکوس دستی استفاده می کردند. در ادامه مطلب امروز لنزک نکاتی را مطرح خواهیم کرد که با کمک آن ها کنترل خلاقانه ای روی فوکوس پیدا کنید.

می توانید فوکوس کردن بر روی یک تنیس باز حرفه ای در حال بازی را بدون استفاده از فوکوس خودکار یا اتوفوکوسی (AF) سریع چون نور تصور کنید؟ خوشبختانه امروزه تمام دوربین ها، از دوربین معمولی یک گوشی موبایل گرفته تا یک دوربین حرفه ای SLR همه و همه سیستم فوکوس خودکار دقیق و سطح بالایی دارند.

سیستم فوکوس خودکار تشخیص تضاد نوری در برابر تشخیص فازی

فوکوس خودکار (AF یا Autofocus) به دو دسته تقسیم می شود: تشخیص فازی (phase detection) و تشخیص تضاد نوری یا کنتراست (contrast detection).

از سیستم فوکوس خودکار تشخیص فازی در دوربین های DSLR استفاده می شود. این سیستم برخی از نور های برخوردی به آینه را به سنسور AF مجزای دیگری بازتاب می دهد. این سنسور می تواند با سرعت بالا تشخیص دهد که آیا سوژه در فوکوس است یا خیر که همین مسأله این سیستم را برای عکاسی از سوژه های متحرک بسیار مناسب و کاربردی می کند.

اما از سیستم فوکوس خودکار تشخیص کنتراست (تضاد نوری) در دوربین های غیر حرفه ای (دوربین هایی که با نام Point and shoot –ببین و بگیر- معروف هستند) استفاده می شود، این سیستم از همان سنسور تصویری برای تشخیص فوکوس استفاده می کند. این سیستم ابتدا روی بینهایت فوکوس می کند و سپس سوژه ها را برای پیدا کردن تضاد بررسی می کند. اگر سوژه خیلی نزدیک باشد، بسیار محو خواهد بود و در نتیجه کنتراست پایینی خواهد داشت.

دوربین فوکوس را تغییر می دهد و با این کار کنتراست افزایش پیدا می کند. به همین دلیل است که دوربین های ببین و بگیر بسیار کند تر و ضعیف تر از دوربین های DSLR عمل می کنند.

نقاط فوکوس دوربین چه هستند؟

در دوربین های DSLR مدرن آرایه ای از نقطه های فوکوس وجود دارد که می توانید آنها را از داخل ویزور (نمایاب) ببینید. این نقاط فوکوس خودکار (AF points) یاورانی هستند که به عکاس اجازه می دهند نقطه کانونی عکس (نقطه اصلی عکس که قرار است وضوح بالایی داشته باشد) را با آن ها مشخص کند.

نقطه فوکوس مرکزی کمک خوبی به عکاس های پرتره ای که همیشه می خواهند مدل خود را در یک طرف کادر قرار دهند به حساب می آید. وقتی بخواهید از یک کودک در حال حرکت عکس بگیرید، تکنولوژی داخلی دوربین واقعا کمک کننده است.

زمانی که با استفاده از نقطه مرکزی فوکوس خود را انجام داده و آن را قفل کنید و یا به اصطلاح تکنیک Focus Locking را اجرا کنید، اگر سوژه در اطراف کادر حرکت کند، نقطه فوکوس به دیگر نقاط فوکوس جا به جا می شود (منتقل می شود).

فوکوس ثابت و فوکوس متوالی یا Continuous

انتخاب بین مد های فوکوس خودکار ثابت یا فوکوس خودکار متوالی به سوژه ای که می خواهید از آن عکس بگیرید بستگی دارد. برای مثال مد های فوکوس تک عکس (One-shot) برای عکاسی از سوژه های ثابت مانند عکاسی پرتره مناسب هستند، درحالیکه حالت Servo تا زمانیکه دکمه شاتر تا نیمه فشرده است پیوسته به فوکوس کردن ادامه می دهد.

حالت دیگری برای فوکوس خودکار وجود دارد با نام AI Focus، در این حالت دوربین خود ثابت بودن و یا متحرک بودن سوژه را تشخیص داده و با توجه به آن حالت فوکوس ثابت یا پیوسته را انتخاب می کند، در این حالت ابتدا سوژه را ثابت فرض کرده و در صورت تشخیص حرکت، فوکوس را به حالت پیوسته (متوالی) تبدیل می کند.

با استفاده از حالت نمای زنده یا Live View دوربین فوکوس کنید

فوکوس همیشه به محاسبات خود دوربین خلاصه نمی شود. با استفاده از انقلابی به نام نمای زنده یا Live View می توانید با بزرگنمایی تصویر با دقت بسیار بالایی روی سوژه فوکوس کنید.

در شرایط با کنتراست پایین، مثلا زمانی که رو به خورشید عکاسی می کنید، فوکوس خودکار می تواند دقیق عمل نکند.

استفاده از حالت Live View می تواند بی ثباتی ها در زمانیکه دوربین هم زمان با تلاشش برای قفل فوکوس در جستجوی محدوده کانونی (focal range ) است را کم کند.

۳ راه بسیار ساده برای اطمینان از دقت فوکوس:

حالت یا مد فوکوس را انتخاب کنید

به سوژه ای که می خواهید از آن عکس بگیرید فکر کنید و حالت فوکوس مناسب با سوژه را انتخاب کنید. اگر سوژه شما به طور دائم در حال حرکت است، حتی حرکت بسیار محدود، حالت فوکوس متوالی (AI Focus) را انتخاب کنید. وقتی با عمق میدان پایین کار می کنید، فوکوس دقیق برای داشتن عکسی موفق بسیار ضروری است.

نقطه فوکوس را انتخاب کنید

با توجه به سوژه خود نقطه مناسبی را برای فوکوس انتخاب کنید. آیا سوژه در مرکز کادر است یا در یک سمت کادر قرار دارد؟ انتخاب نقطه نامناسب برای فوکوس می تواند عکس شما را کاملاً خراب کند. بنابراین قبل از اینکه دوربین را جلوی چشم خود بیاورید حتماً به این مسأله با دقت فکر کنید.

حالت Live View را فراموش نکنید

برای عکاسی از سوژه های ثابت، استفاده از حالت نمای زنده – Live View بهترین حالت برای اطمینان از قفل شدن فوکوس است. لنز خود را روی حالت فوکوس دستی MF یا Manual Focus قرار دهید، فوکوس کنید و باز هم فوکوس کنید و قبل از اینکه سه پایه را محکم کنید از دقیق بودن فوکوس با بزرگنمایی تصویر در LCD دوربین اطمینان حاصل کنید.

چشم ها را واضح و شارپ ثبت کنید

چشم ها حساس ترین قسمت هر عکس پرتره هستند و اگر نمی خواهید برای بدست آوردن افکت خلاقانه ای قانون شکنی کنید، حتماً باید آنها را واضح ثبت کنید. چشم ها نقطه اصلی ترکیب بندی شما هستند و راه برقراری ارتباط بیننده با عکس شما هستند. چند قدم ساده زیر را دنبال کنید تا بتوانید همیشه چشم های سوژه خود را واضح ثبت کنید.

مُد دوربین را روی AV قرار دهید

برای اینکه پس زمینه عکس را خارج از فوکوس و محو کنید یا قسمت خاصی از صورت را ایزوله کنید، مانند چشمان، عمق میدان کوچکی ایجاد کنید. این کار را می توانید با انتخاب کردن مُد AV (اولویت با دیافراگم) انجام دهید و باز ترین مقدار دیافراگم موجود را انتخاب کنید، مانند f/2.8.

در مورد انتخاب نقطه فوکوس حساسیت به خرج دهید

دوربین های SLR مدرن تعداد زیادی نقطه برای فوکوس خودکار دارند، پس از این نقاط استفاده کنید. بعد از ترکیب بندی تصویر، از ویزور دوربین به تصویر نگاه کنید و بین نقطه های فوکوس خودکار (AF points) حاضر جا به جا شوید. نقطه ای که نزدیک ترین چشم سوژه را پوشش می دهد انتخاب کنید.

فوکوس کنید، و سپس عکس بگیرید

به آرامی دکمه شاتر را فشار دهید تا لنز فوکوس کند. قسمتی که زیر نقطه فوکوس انتخابی شما قرار دارد باید کاملا واضح در فوکوس باشد، حال عکستان را بگیرید. در عمق میدان کم، فوکوس بسیار حساس خواهد بود، پس عکس های زیادی بگیرید تا نتیجه ای که می خواهید حاصل شود.

فوکوس کردن بر روی سوژه ای که در مرکز کادر نیست

با استفاده از تکنیک Focus Locking (قفل کردن فوکوس) بر روی ترکیب بندی عکس کنترل داشته باشید.

یک اشتباه رایج در فوکوس کردن این است که همیشه بر روی نقطه مرکزی فوکوس خودکار بسنده می کنیم، حتی زمانی که سوژه ما در مرکز کادر قرار نگرفته است.

اگر چیزی که در مرکز کادر قرار گرفته خیلی دور تر یا خیلی نزدیک تر از سوژه اصلی ما به دوربین باشد، این قسمت واضح بوده، ولی سوژه اصلی ما تار خواهد شد.

این مسأله هم برای استفاده از دوربین های DSLR و هم دوربین های Point and Shoot صدق می کند.

شما می توانید به صورت دستی نقطه ای را برای فوکوس انتخاب کنید که روی سوژه شما باشد، اما گاهی اوقات زمانی برای انجام این تنظیمات ندارید.

برای جلوگیری از چنین مشکلی، به سادگی نقطه فوکوس مرکزی را روی قسمتی از سوژه که می خواهید واضح ثبت شود بگذارید، دکمه شاتر را تا نیمه فشار دهید تا فوکوس انجام شود و دکمه شاتر را به همان حالت نگه دارید تا فوکوس قفل شود و با حرکت دادن دوربین و کادر بندی به شکلی که می خواهید عکس خود را بگیرید (به این تکنیک فوکوس و کادربندی مجدد گفته می شود).

نکاتی برای کنترل کردن فوکوس:

فوکوس پیشرفته

با فشار دادن دکمه شاتر تا نیمه و قفل کردن فوکوس می توانید با هر ترکیب بندی روی هر قسمت کادر فوکوس کنید. اگر سوژه شما متحرک بود، نقطه فوکوس را روی قسمت خاصی که می خواهید واضح باشد نگه دارید و دکمه شاتر را تا نیمه فشار دهید و دوربین را همراه با سوژه حرکت دهید. یادتان باشد که تمرین خیلی می تواند در فوکوس کردن به شما کمک کند.

از Joystick (دکمه های جهت دار) دوربین استفاده کنید

در بسیاری از دوربین های DSLR امروزی Joystick پشت دوربین تنها برای انتخاب تنظیمات دوربین نیستند، و شما می توانید با استفاده از این Joystick نقطه فوکوس را انتخاب کنید. به راحتی می توانید در حالی که دارید از داخل ویزور به صحنه رو به روی دوربین نگاه می کنید، انگشت شصت خود را روی Joystick بگذارید و به آرامی با تکان دادن انگشت خود، نقطه مناسبی را برای فوکوس انتخاب کنید.

تنظیمات ریز (Micro Adjustment)

بسیاری از دوربین های جدید قابلیتی با نام Micro Adjustment دارند که با این قابلیت می توانید فوکوس لنز خود را اصلاح کنید. با استفاده از این قابلیت دوربین اگر فوکوس لنز شما دقت لازم را ندارد می توانید آن را اصلاح کنید.

لرزش گیر لنز (Image Stabilisation)

با فعال کردن قابلیت لرزش گیر (IS) لنز در هنگام عکاسی کار لنز را راحت تر کنید، البته این قابلیت می تواند باعث خراب شدن عکس شما هم بشود. اگر می خواهید از یک سوژه متحرک با تکنیک پنینگ (Panning) عکس بگیرید، حتماً قابلیت IS لنز را غیر فعال کنید که دوربین این حرکت عمدی دوربین را به عنوان لرزش در نظر نگیرد و جلوی پدید آوردن یک عکس هنری توسط شما را نگیرد.

منبع

برگرفته از: Digital Camera World