۱۰ مشکل متداول در تنظیم نوردهی عکس که هر عکاسی با آن سر و کار دارد ( و چگونگی حل این مشکلات)

آیا شما هم با ثبت یک عکس با روشنایی مناسب مشکل دارید؟ شما احتیاج به هیچ وسیله گرانبها یا دانستن ترفندهای نوردهی پیچیده ندارید. این راهنمایی است از ۱۰ مشکل متداول در زمینه تنظیم نور که همه عکاسان با آن برخورد دارند و به شما نشان خواهد داد که چگونه این مشکلات را حل کنید و از همین امروز عکس های بهتری بگیرید.

گاهی عکسی که عکاس میگیرد با چیزی که انتظارش را دارد متفاوت است. به این معنی که عکس روشن تر یا تاریک تر ثبت شده است.

دلیل آن می تواند اشتباه در نورسنجی باشد، یا نوردهی را اشتباه انجام داده و یا تنظیمات دوربین اشتباه بوده است. در این مطلب چگونگی حل ۱۰ مورد از اشتباهات متداول در تنظیم نور عکس را برایتان شرح می دهیم.

خاکستری شدن رنگ سفید

سیستم نورسنجی در دوربین به طور معمول اینطور برنامه ریزی شده است که روشنایی عکس را در حالتی معتدل و میانه در نظر بگیرد.

ممکن است قسمتی خیلی تاریک یا خیلی روشن باشد، ولی میانگین روشنایی جایی بین این دو است.

بنابراین اگر کل کادر را با سوژه ای بسیار روشن پر کنید، مانند منظره ای برفی، یک منبع نور و یا ساحلی شنی، دوربین میزان نور را طوری کم میکند که به عنوان نور میانه (Midtone) در نظر گرفته شود. به این دلیل است که سوژه سفید معمولاً خاکستری ثبت می شود.

راه حل آن ساده است، از امکان جبران نوردهی (exposure compensation) استفاده کنید و نوردهی را نسبت به مقدار پیشنهادی دوربین بیشتر کنید.

برای برف ممکن است احتیاج داشته باشید جبران نوردهی را به مقدار ۱EV یا حتی ۲EV بالا ببرید.

که برای این کار باید به هیستوگرام عکس نگاه کنیم و تصحیح نورسنجی را تا جایی بالا ببریم که در هیستوگرام خطوط عمودی به سمت راست متمایل شوند، به این معنی که عکس نقاط سفید زیادی دارد.

میزان روشنایی را آنقدر افزایش ندهید که در انتهای سمت راست هیستوگرام خط بلند عمودی به وجود بیاید، چرا که این نشان دهنده سوختگی قسمتهای روشن عکستان است.

خاکستری شدن رنگ سیاه

این هم مانند خاکستری شدن رنگ سفید به دلیل اشتباهی است که نورسنج دوربین انجام می دهد و انتظار دارد که سوژه سیاه یک رنگ میانه (خاکستری) باشد.

همانند قبل راه حل این مشکل این است که در تنظیمات دوربین میزان جبران نوردهی را دستکاری کرده و به مقداری پایین تر کاهش دهیم تا رنگ سیاه نمایان شود.

راه حل دیگر استفاده از کارت خاکستری عکاسی است، به این شکل که در شرایط نوری برابر کاغذی به رنگ خاکستری خالص را در کادر قرار می دهیم.

سپس، دوربین را در حالتی تنظیم کنید که بتوانید میزان نور عکس را به صورت دستی تنظیم کنید و نورسنجی را در حالت نقطه ای قرار می دهیم.

اطمینان حاصل کنید که کارت خاکستری تمام نقطه نورسنجی را پوشش می دهد، و نور را طوری که نورسنج دوربین پیشنهاد می دهد تنظیم کنید.

حال با همان تنظیملتی که انجام دادید کارت خاکستری را از کادر خارج کنید و عکس بگیرید، اکنون اجسام مشکی باید مشکی ثبت شده باشند.

تظیمات اشتباه در دستی یا خودکار بودن دوربین

این اشتباهی سنتی است که اگر تنظیمات حالت دوربین شما قفل نداشته باشد ممکن است بسیار با آن مواجه شوید.

یک برخورد کوچک و یا حتی در آوردن دوربین از کیف می تواند باعث عوض شدن حالت دوربین شود.

که با یک تغییر کوچک در تنظیم حالت دوربین از حالت AV ( اولویت باز بودن دریچه دیافراگم ) به حالت M ( کاملا دستی ) می تواند عکسهای شما را به شکلی غیر قابل استفاده ای تبدیل کند.به این شکل که در حالت AV با عوض کردن میزان باز بودن دریچه دیافراگم خود دوربین به شکل خودکار سرعت شاتر را تنظیم کرده و نور مطلوبی در عکس به وجود می آورد، در صورتی که وقتی روی حالت M باشد شما هر مقداری برای F در نظر بگیرید سرعت شاتر شما تغییری نمی کند و به همان مقداری که آخرین بار تنظیم شده است باقی می ماند که این می تواند عکسهای شما را با نوردهی کم و یا زیاد مواجه کند.

اگرهم یادتان برود که دوربین را از حالت دستی به حالت نیمه خودکار تغییر دهید می توانید به همین مشکل برخورد کنید و نوردهی اشتباهی در عکس ایجاد کنید.

تنها راه جلوگیری از این اشتباهات عادت کردن به تنظیم و نگاه کردن به حالت دوربین قبل از هربار استفاده کردن است.

تاریک شدن سوژه ای که از پشت به آن نور تابیده است

وقتی به سوژه ما از پشت نور تابیده باشد و یا سوژه از دیگر نقاط کادر تاریکتر باشد به راحتی می تواند باعث شود تا سوژه ما که اصلی ترین قسمت عکس است برای به تعادل رسیدن کل عکس تاریک ثبت شود.

راحت ترین راه برای حل این مشکل زمانی که به سوژه ما از پشت نور تابیده است این است که حالت نور سنجی را به یکی از دو حالت نورسنجی با تمرکز روی میانه (Centre-Weighted) یا نورسنجی نقطه ای (Spot-Metering) تغییر دهیم.

حالت Centre-Weighted نورسنجی را در مرکز کادر در اولیت قرار میدهد و بیشتر بر نور در مرکز کادر تأکید دارد، در صورتی که Spot-Metering فقط و فقط قسمت کوچکی از مرکز کادر را برای نور سنجی بررسی می کند و به دیگر نقاط کادر توجه ای نمی کند.

خوشبختانه در بسیاری از دوربین ها این امکان وجود دارد که Spot-Metering را در نقطه فوکوس در نظر بگیرد، در این صورت اگر سوژه اصلی شما در مرکز کادر هم قرار نداشته باشد وقتی روی آن فوکوس کنید به درستی روی آن نورسنجی انجام می شود. ( برای پیدا کردن این حالت و اطلاع از وجود این حالت در دوربین خود به دفترچه راهنمای آن مراجعه کنید.)

برای اطلاع بیشتر از حالات نورسنجی دوربین مطلب «آموزش نورسنجی و حالات نورسنجی» لنزک را مطالعه نمایید.

تنظیم نورسنجی در حالت نقطه ای یا Spot-Metering

در عین حال که نورسنجی نقطه ای می تواند بسیار مفید باشد، اگر یادتان برود که در این حالت عکاسی می کنید، می تواند عکس هایی با نور هایی عجیب را برایتان به وجود بیاورد.

دلیل آن این است که در این حالت دوربین قسمت بسیار کوچکی از کادر را برای نورسنجی در نظر می گیرد.

به طوری که اگر نور سنجی روی نقطه ای بسیار روشن انجام شود، نورسنج دوربین تنظیمی را پیشنهاد می کند که از این روشنایی کم کند و این باعث می شود که عکستان در نهایت نور کمی داشته باشد.

برعکس، اگر نورسنجی روی نقطه ای تاریک انجام شود، نورسنج تنظیمی برای روشن تر شدن آن نقطه پیشنهاد میکند که به ثبت عکسی پرنور ختم می شود.

برای جلوگیری از این مشکل باید به خاطر داشته باشید تا تنظیمات نورسنجی دوربینتان را به حالتی که معمولا در آن عکاسی می کنید برگردانید. به عنوان مثال حالتهای Evaluative, Matrix و یا .Multi-zone

اگر متوجه شدید که نورسنج دوربین اعدادی عجیبی پیشنهاد می کند، یا با تعدادی عکس گرفته شده کم نور یا پر نور غیر قابل انتظار مواجه شدید، تنظیمات نورسنجی را بررسی کنید.

نکاتی مختص به دوربین های Canon SLR

در سیستم نورسنجی Canon نورسنجی روی نقطه فوکوس انجام می شود، همانطور که این نکته می تواند کمک بزرگی بکند، در شرایطی که اختلاف رنگی و نوری زیادی در کادر وجود داشته باشد می تواند نتیجه ای غیر قابل انتظار بدهد و عکس را بسیار روشن تر یا تاریک تر از حد انتظار ثبت کند، که اگر با این مشکل مواجه شدید با تغییر دادن و تصحیح نقطه درست نورسنجی می توانید این مشکل را برطرف کنید.

تاریک شدن پس زمینه هنگام عکاسی از مناظر

مشکل متداولی که در عکاسی از مناظر وجود دارد روشن بودن بیش از حد آسمان نسبت به زمین است که باعث می شود دوربین نورسنجی رو طوری انجام دهد که آسمان کمی تاریک تر به نظر برسد که به دنبال آن عکس نور کمی خواهد داشت.

اکثر عکاسان با بستن فیلترهای کاهنده نور (- Natural Density ND) بر روی لنز این مشکل را حل می کنند.

فیلترهای کاهنده نور تدریجی (Graduated ND) فیلتر هایی هستند که نیمی از آن ها تاریک است که باعث تاریک شدن آن قسمت از عکس می شود و قسمت دیگر آن تنها شیشه است و تأثیری در عکس نمیگذارد، این فیلتر ها باید طوری قرار داده بشوند که قسمت تاریک فیلتر آسمان را پوشش دهد و حد وسط قسمت تاریک و روشن فیلتر بین آسمان و زمین قرار بگیرد.

با این کار قسمت تاریک فیلتر آسمان را تاریک تر ثبت میکند که به شما این امکان را می دهد که نور مناسب تر و متعادل تری در عکس داشته باشید.

اگر به فیلتر عکاسی ND دسترسی نداشتید عکس را با دو نوردهی مختلف بگیرید تا در یک عکس آسمان و دیگری سایر منظره را به خوبی به تصویر بکشید. بعدا می توانید در فوتوشاپ و با ترکیب این دو، یک عکس اچ دی آر (HDR) بسازید که همه جای آن به خوبی نوردهی شده است. برای یادگیری این تکنیک مطلب «آموزش ایجاد عکس اچ دی آر از دو نوردهی یا اکسپوژر مختلف» لنزک را مطالعه کنید.

روشنایی بیش از حد ابر ها در عکاسی از مناظر

همانند مشکل نوردهی شماره ۶، بدلیل اختلاف نوری بین آسمان و زمین این مشکل پیش می آید، با این تفاوت که این بار دوربین تنظیمات نورسنجی را بر اساس نور مناسب برای پس زمینه و زمین انجام می دهد که این باعث روشنایی بیش از حد آسمان می شود.

که این مشکل را هم می توان با استفاده از فیلتر عکاسی Graduated ND رفع کرد و عکسی با روشنایی متعادل داشت، و یا می توان با استفاده از تکنیک HDR به عکسی زیبا و رویایی دست پیدا کرد.

بهترین راه برای ساخت عکس HDR گرفتن چندین عکس هم کادر و هم جهت با شرایط نوری متفاوت است، به طوری که یک بار تنظیمات نوردهی را مناسب برای آسمان و بار دیگر برای زمین انتخاب و عکاسی کرد.

مسلما برای اینکار میبایست کادر و شرایط دوربین کاملا یکی باشند تا بتوان عکس ها را به راحتی با هم یکی کرد، بنابراین بهتر است برای این عکسها از سه پایه استفاده کنیم.

تنظیم نادرست جبران نوردهی – Exposure compensation

یکی از مشکلات متداول در عکسهای با نور نامناسب این است که شما جبران نوردهی (exposure compensation) را برای یک صحنه تنظیم و عکاسی می کنید و فراموش می کنید برای عکس بعدی آن را به صفر برگردانید.

سعی کنید عادت کنید قبل از عکاسی نورسنجی و جبران نوردهی را بررسی کنید.

اما اگر دیدید دوربینتان به طور مداوم عکسهایی روشنتر یا تاریکتر از چیزی که انتظار دارید به شما می دهد می توانید مقدار جبران نوردهی را کنترل نمایید.

سرعت شاتر پایین و نداشتن توانایی در شکار لحظه

وقتی بر روی داشتن نور مناسب و روشنایی نقاط روشن و تاریکی نقاط تاریک تمرکز می کنید، به راحتی می توانید از سرعت شاتر قافل شوید، و باعث شود تا با تنظیم سرعتی نامناسب نتوانید لحظه ای که می خواهید را ثبت کنید.

معمولاً این اتفاق در مکانهایی با نورکم مانند عکاسی در فضای بسته یا کنسرت ها به وجود می آید.

گاهی می توان با باز کردن دریچه دیافراگم برای جبران سرعت پایین شاتر به عکس مطلوب رسید اما معمولاً برای رسیدن به عکس مطلوب باید حساسیت سنسور (ایزو – ISO) را تغییر داد.

خیلی از عکاسان می ترسند که با بالا بردن ISO نویز هایی در عکسهایشان به وجود آید و کیفیت عکس را از بین ببرد و بدین دلیل از بالا بردن ISO پرهیز می کنند، ولی باید بدانید هر دوربین در محدوده ای از ISO عکسهای مناسبی ارائه می دهد و اگر سعی کنید در این محدوده بی خطر ISO دوربین خود عکاسی کنید جای نگرانی برای ایجاد نویز وجود ندارد، اما فراتر رفتتن از این محدوده باعث ایجاد نویزهای شدید در عکسهایتان می شود.

به خاطر داشته باشید، عکسی که نویز دارد بهتر از عکسی است که محو شده است.

راه دیگر برای رفع این مشکل استفاده از فلاش برای رفع کم نوری و کمک به بالا بردن سرعت شاتر است.

این راهکار برای عکاسی در فضای بسته از دوستان و آشنایان مناسب است، اما در شرایطی مانند عکاسی در کنسرت به دلیل فاصله زیاد تا سوژه کارساز نیست و باید با باز کردن دریچه دیافراگم و بالا بردن ISO به نور مطلوب رسید.

تنظیم اشتباه حساسیت سنسور – ISO

وقتی در فضای بسته بدون استفاده از سه پایه عکاسی می کنید احتمالا چاره ای جز بالا بردن ایزو (ISO) نخواهید داشت.

اگر ISO بالا انتخاب شود و در فضای بیرون با نور مناسب بخواهید عکاسی کنید متوجه خواهید شد که دوربین سرعت شاتر بالا و دریچه دیافراگمی بسته برای عکاسی به شما پیشنهاد می کند.

اگر دوربین در حالت خودکار یا نیمه خودکار تنظیم شده باشد ممکن است به شما اجازه عکس برداری ندهد چرا که با نورسنجی ای که دوربین انجام داده است و با در نظر گرفتن بالاترین سرعت شاتر و یا بسته ترین حالت دریچه دیافراگم باز هم عکسی پر نور خواهید داشت و به حالت نورسجنی مناسب دوربین نرسیده اید.

بر عکس اگر ISO پایینی انتخاب کرده باشید و از مکانی پر نور به مکانی با نور کم بروید ممکن است نورسنج سرعت شاتری بسیار بالا به شما پیشنهاد دهد. که بدون استفاده از سه پایه عکسهایتان به صورت محو ثبت خواهند شد.