۳ نکته راجع به دیافراگم که بهتر است بدانید

یکی از اولین چیز هایی که راجع به عکاسی یاد می گیریم دیافراگم است، اندازه سوراخی در لنز که نور از آن عبور می کند، و یکی از دلایل ایجاد عمق میدان. دیافراگم باز عمق میدان کمی ایجاد می کند، در حالی که دیافراگم بسته عمق میدان زیادی در عکس ایجاد می کند. اما دامنه تأثیر دیافراگم کمی وسیعتر از اینهاست. در این مطلب لنزک نگاهی به تأثیرات دیافراگم بر روی عکس می اندازیم.

دوبرابر و نصف

معمولاً مقدار دیافراگم را با پله یا stop نشان می دهند. بالا بردن مقدار دیافراگم به اندازه یک Stop یا یک EV یا میزان نوردهی ( Exposure Value ) مقدار نوری که از دیافراگم عبور می کند را دو برابر می کند، به همین شکل وقتی مقدار دیافراگم را ۱ stop پایین بیاورید نوری که از دیافراگم عبور می کند نصف می شود.

البته دوربین های مدرن به شما اجازه می دهند که مقدار دیافراگم را با دقت یک سوم stop تغییر دهید. چیزی که عکاس های مبتدی را گیج می کند.

اگر بخواهید، معمولاً از طریق تنظیمات دوربین، می توانید دقت تنظیم دیافراگم را تا یک دوم stop و یا یک stop پایین آورید.

Stop های اصلی که بیشتر با آنها سر و کار دارید عبارتند از: f/1.4، f/2، f/2.8، f/4، f/5.6، f/8، f/11، f/16، f/22 و f/32.

اعداد دیگر مانند f/3.5 و f/6.3 کسری از اعداد stop هستند. مثلاً f/3.5 به اندازه دو سوم f/2.8 است، و f/6.3 به اندازه یک سوم f/5.6 است.

درک کردن دو برابر و نصف شدن تأثیر دیافراگم بر نور می تواند به تنظیم مقدار مناسب سرعت شاتر و ISO کمک کند.

اگر سرعت شاتر را دست نخورده نگه دارید، تغییر نوری که از باز شدن دیافراگم از عدد f/8 به f/5.6 منجر می شود مشابه با بالا بردن ISO از ۱۰۰ به ۲۰۰ خواهد بود؛ در هر دو حالت نور عکس به اندازه ۱ stop یا یک پله بیشتر می شود.

به همین شکل، اگر مقدار ISO را تغییر ندهید، تغییر نوری که با تغییر سرعت شاتر از ۱/۱۲۵ به ۱/۶۰ ثانیه منجر می شود به اندازه تغییر دیافراگم از f/8 به f/5.6 خواهد بود؛ یعنی همان یک stop روشن تر.

عدد F ، ضریب F یا f-number

خیلی از عکاسان مبتدی با این مسأله مشکل دارند که دیافراگم بسته عدد f یا ضریب F پایینی دارد یا عدد f آن بالاست؛ اما درست این است که دیافراگم باز عدد دیافراگم پایین تری دارد.

دلیل این مسأله این است که مقدار دیافراگم را با کسری از فاصله کانونی مشخص می کنند، و f هم مخفف Focal Length یا همان فاصله کانونی است.

بنابراین، دیافراگم f/11 بر روی لنز ۱۰۰mm قطری باربر با ۱۰۰/۱۱ خواهد داشت، که برابر است با ۹٫۰۹mm. در لنز ۵۰mm با همان دیافراگم قبلی قطر دیافراگم برابر خواهد بود با ۴٫۵۴mm.

مشخصاً مقدار نوری که از دیافراگم با قطر ۴٫۵۴mm می گذرد با نور گذرنده از دیافراگم با قطر ۹٫۰۹mm یکی نیست، اما مقدار نور عکس در دیافراگم f/11 برای هر دو لنز به یک مقدار خواهد بود، چرا که با طی کردن ۱۰۰mm از شدت نور کاسته می شود، و با توجه به اینکه در لنز ۵۰mm نور طول کمتری را باید طی کند در نهایت کمتر بودن قطر دیافراگم در این لنز جبران شده و نور نهایی در عکس یکی خواهد بود.

شدت نور از دست رفته با عکس مربع فاصله ای که نور طی می کند متناسب است. به لحاظ ریاضی فرمول محاسبه نور از دست رفته به شکل زیر است:

( شدت نور ) I = Intensity
( مسافت طی شده ) D = Distance
( مساحت قسمت باز دیافراگم )A = Area 
I = A / D^2

لنز ۵۰mm با دیافراگم f/8
قطر دیافراگم = ۴٫۵۴
شعاع دیافراگم = ۲٫۲۷
A = ( 2.27 ) ^2 × π = ۱۶٫۱۸۸۳
I = 16.1883 / ( 50 ) ^2= 0.006475

لنز ۱۰۰mm با دیافراگم f/8
قطر دیافراگم = ۹٫۰۹
شعاع دیافراگم = ۴٫۵۴
A = ( 4.54 ) ^2 × π = ۶۴٫۷۵۳
I =  64.753 / ( 100 ) ^2= 0.006475

انحراف اشعه نور

بستن دیافراگم در کنار بالا بردن عمق میدان لبه های تیز دهانه دیافراگم را کمتر می کند که در نتیجه انحراف نور بیشتری خواهید داشت و در نهایت عکس لطیف تری بدست می آورید.

زمانی که اشعه های نور می خواهند از دریچه دیافراگم بگذرند، لبه های تیز تیغه های دیافراگم باعث می شود تا مقداری از این اشعه ها منحرف شوند.

وقتی مقداری از این اشعه های نور منحرف شوند، همه اشعه ها به صورت موازی به سطح سنسور برخورد نمی کنند که در نتیجه این امر شما عکسی لطیف خواهید داشت.

هر چه دیافراگم بسته تر باشد، مقدار کمتری اشعه نور از دیافراگم عبور می کند و در نتیجه نسبت اشعه های نور منحرف شده به اشعه های صاف افزایش پیدا می کند.

به عنوان یک قانون کلی ؛ پیشنهاد می کنیم هیچ وقت دیافراگم را تا آخرین مقدار موجود نبندید.

منبع

برگرفته از: Digital camera world