آموزش قابلیت جبران نوردهی دوربین و کاربرد آن در عکاسی

در این مقاله، در مورد قابلیت جبران نوردهی (Exposure Compensation) بر روی دوربین خود برای به دست آوردن بهترین نوردهی ها در عکاسی نکاتی خواهید آموخت. در این آموزش عکاسی، خواهیم گفت که جبران نوردهی چیست، چه کاربردی دارد، و اینکه چطور و در کدام مُد نوردهی یا حالت عکاسی قابل استفاده است.

دکمه جبران نوردهی روی دوربین با علامت -/+

شما چه از ورزش ها عکس بگیرید، چه از حیوانات، پرتره ها، اسباب بازی ها، دانه های برف، سنگ ها، ماهی ها، مراسم های عروسی، یا هر چیز دیگری، تقریبا همیشه یک هدف در ذهن دارید. شما می خواهید تصاویرتان به درستی نوردهی شوند. البته، اگر یک تصویر خیلی روشن یا خیلی تاریک باشد می توانید آن را در فتوشاپ اصلاح کنید، و عکس گرفتن با فرمت Raw قطعا به این کار کمک می کند. اما من در طی سال ها متوجه شده ام که بهترین راه حل این است که نوردهی خود را در داخل دوربین یعنی هنگام عکاسی درست به دست آورید.

این به معنی پیدا کردن ترکیب مناسبی از دیافراگم، سرعت شاتر، و ایزو (سه رکن مثلث نوردهی) است تا بتوانید تصویری که می خواهید را به دست آورید. اما گزینه دیگری نیز در اختیار شما قرار دارد – قابلیت جبران نوردهی دوربینتان. درک این که این قابلیت چه کاری انجام می دهد و چطور کار می کند، می تواند به شما کمک کند تا تصاویرتان در داخل دوربین عالی به نظر برسند، بدون این که نیاز باشد بعد از آن چیزی را تنظیم کنید.

جبران نوردهی چیست؟

در اعماق مغز محاسباتی دوربین شما چیزی به نام نورسنج وجود دارد که کار آن اندازه گیری مقدار نوری است که وارد لنز می شود. این به دوربین شما اجازه می دهد تا برخی از تنظیمات نوردهی را به طور خودکار تنظیم کند یا اطلاعات کافی به شما می دهد تا خودتان تنظیمات را انجام دهید.

مشکل نورسنجی و انتخاب نوردهی توسط دوربین

بسته به این که مُد نورسنجی خود را چگونه تنظیم می کنید، دوربین شما ممکن است به کل نوری که از میان لنز وارد دوربین می شود، تنها بخشی از نور در مرکز، یا گاهی اوقات تنها به نوری که نقطه فوکوس خود را در آنجا تنظیم کرده اید، نگاه کند.

همانطور که دوربین شما نور ورودی را اندازه گیری می کند و تنظیمات نوردهی را انجام می دهد، تلاش می کند تا تصویری به دست اورد که به درستی نوردهی شده باشد. دوربین ممکن است دیافراگم را بزرگتر یا کوچکتر کند، سرعت شاتر را تنظیم کند، ایزو را تغییر دهد یا از ترکیبی از هر سه این تکنیک ها استفاده کند تا مطمئن شود که عکس درستی به دست می آید.

مشکل این است که دوربین شما همیشه درک خوبی از این که می خواهید تصویرتان چطور به نظر برسد، ندارد.

دوربین من، به دلیل وجود آن همه نور در پشت این مرد جوان تلاش می کرد تا این تصویر را تاریک تر کند، بنابراین من از جبران نوردهی استفاده کردم تا پس زمینه را کمی بیش از حد نوردهی (overexposed) کنم، که به این معنی بود که سوژه من به درستی نوردهی میشد.

راه حل چیست

گاهی اوقات ممکن است بخواهید عکس تان کمی زیاد تر نوردهی و روشن تر یا کم تر نوردهی و تاریک تر شود، و اینجاست که قابلیت جبران نوردهی واقعا شروع به درخشیدن می کند. اگر متوجه شوید که تصاویرتان آنقدر که می خواهید روشن یا تاریک از کار درنمی آیند، می توانید خودتان دیافراگم، سرعت شاتر، یا ایزو را تغییر دهید.

یا به دوربین خود بگویید «هی، میشه همه چیز رو کمی روشن کنی؟» و با اعمال سریع جبران نوردهی…، مشکلات شما حل می شوند.

اکثر افراد معتقدند که جبران نوردهی به خصوص در هنگام عکاسی در یک مُد نیمه دستی مانند اولویت دیافراگم یا اولویت شاتر مفید است، اما شما می توانید از آن در مُدهای دیگر مانند مُد خودکار برنامه (Program) یا حتی مُد تمام دستی نیز استفاده کنید.

به منظور رفع برخی از ابهامات پیرامون قابلیت جبران نوردهی، بیایید ببینیم که دوربین شما هنگامی که در هر یک از این مُدها از آن استفاده می کنید، دقیقا چه کاری با تنظیمات انجام می دهد.

نکات کلی برای استفاده از جبران نوردهی

توجه: لطفا توجه کنید که وقتی شما هر مقدار جبران نوردهی اعمال می کنید، برای عکس بعدی شما به طور خودکار بر روی صفر تنظیم نمی شود. شما باید خودتان وقتی کارتان با آن تمام شد، به صورت دستی آن را تغییر دهید.

مشکل: یکی از بزرگترین مشکلاتی که مبتدیان دارند این است که متوجه نمی شوند جبران نوردهی آنها فعال است. اگر شما نوردهی های متغیر دارید، یا تمام تصاویر شما خیلی تاریک یا خیلی روشن هستند – بررسی کنید تا ببینید آیا تنظیم جبران نوردهی جا به جا شده است یا نه و در صورت لزوم آن را بر روی صفر تنظیم کنید.

«جبران نوردهی چگونه کار می کند؟ لطفا، بیشتر برای ما بگو!»

مُد اولویت دیافراگم

اکثر عکاسانی که من می شناسم، به خاطر نحوه تاثیر دیافراگم بر عمق میدان و سایر المان های مهم ترکیب بندی، در درجه اول در مُد اولویت دیافراگم (Av یا A) عکس می گیرند. من تقریبا به طور انحصاری از این مُد استفاده می کنم، معمولا همراه با ایزوی خودکار یا Auto-ISO برای این که مطمئن شوم سرعت شاترم هیچ وقت خیلی آهسته نمی شود، و این کار مانند یک افسون عمل می کند.

من دوست دارم دیافراگم را تنظیم کنم و به دوربینم اجازه دهم تا مراقب همه چیزهای دیگر باشد، چون در نود درصد موارد این کار برای روشی که من ترجیح می دهم عکس بگیرم، آسان تر است. اگر متوجه شوم که تصاویرم خیلی روشن یا خیلی تاریک هستند، برای اصلاح آن جبران نوردهی را تنظیم می کنم.

هنگام عکاسی در مُد اولویت دیافراگم، تنظیم جبران نوردهی هیچ وقت دیافراگم شما را تغییر نمی دهد – چون اگر تغییر می داد کل هدف استفاده از این مُد را زیر سوال می برد! در عوض، سرعت شاتر را با افزایش یا کاهش آن تغییر می دهد تا تصویر شما را روشن تر یا تاریک تر کند.

نحوه کار آن چگونه است

در تصویر زیر، که در مُد اولویت دیافراگم گرفته شده است، می توانید ببینید که سوژه بسیار تاریک است، در حالی که پس زمینه به درستی نوردهی شده است. این امر به ویژه نتیجه مُد نورسنجی دوربین من است، اما به این دلیل نیز هست که خود صحنه شامل میزان بالایی از محدوده دینامیکی است و در نتیجه به دست آوردن نوردهی صحیح سخت است.

مُد اولویت دیافراگم، فاصله کانونی ۲۰۰mm، سرعت شاتر ۱/۷۵۰، دیافراگم f/4.0، ایزو ۱۰۰، بدون جبران نوردهی.

برای رفع این مشکل من می توانستم مُد نورسنجی دوربینم را تغییر دهم، اما در عوض تصمیم گرفتم مقدار جبران نوردهی را بر روی +۲EV قرار دهم. نتیجه این بود که پس زمینه کاملا سوخت (بیش از حد نوردهی یا overexposed شد)، در حالی که یک سوژه به درستی نوردهی شده به من داد.

مُد اولویت دیافراگم، فاصله کانونی ۲۰۰mm، سرعت شاتر ۱/۱۸۰ ثانیه، دیافراگم f/4.0، ایزو ۱۰۰، جبران نوردهی +۲EV

نکته اصلی این است که اگرچه مقادیر فاصله کانونی، دیافراگم، و ایزو تغییر نکردند، اما سرعت شاتر قطعا تغییر کرده است. دوربین من آن را به ۱/۱۸۰ ثانیه کاهش داد، که اجازه ورود نور بسیار بیشتری را داد و در نتیجه به یک نوردهی بیش از حد (overexposure) دو استاپ از مبدأ (نقطه صفر) منجر شد.

هنگام استفاده از جبران نوردهی در مُد اولویت دیافراگم، دوربین شما سرعت شاتر را تنظیم خواهد کرد تا سریع تر یا آهسته تر شود، که در صورتی که از یک سوژه متحرک عکس بگیرید می تواند تفاوت زیادی ایجاد کند. شما ممکن است یک سرعت شاتر سریع بخواهید، اما اگر جبران نوردهی را به اندازه چند پله یا استاپ تغییر دهید، ممکن است در نهایت سرعت شاتری به دست آورید که برای ثبت تصویری که می خواهید خیلی آهسته باشد.

این به خودی خود یک مشکل نیست، بلکه نکته ای است که باید به آن توجه کرد و اگر از آنچه که اتفاق می افتد آگاه نباشید، می تواند به طور چشمگیری بر تصاویر شما تاثیر بگذارد. اگر به یک سرعت شاتر سریع نیاز دارید، می توانید ایزو را نیز کمی افزایش دهید.

اولویت شاتر

به طور مشابه، استفاده از جبران نوردهی هنگام عکاسی در مُد اولویت شاتر (Tv یا S)، سرعت شاتر شما را تغییر نخواهد داد، بلکه در عوض دیافراگم را تغییر می دهد تا تصویر شما را روشن تر یا تاریک تر کند.

زمانی که من تصویر زیر را از یک اردک بر روی یک دریاچه یخ زده گرفتم، یک سرعت شاتر سریع می خواستم تا در صورتی که دوست پرنده من سریع شروع به حرکت کرد بتوانم از او عکس بگیرم. بنابراین از مُد اولویت شاتر با سرعت شاتر ۱/۲۵۰ ثانیه استفاده کردم.

مُد اولویت شاتر، فاصله کانونی ۲۰۰mm، سرعت شاتر ۱/۲۵۰ ثانیه، دیافراگم f/8.0، ایزو ۱۰۰، بدون جبران نوردهی

احتمالا می توانید بگویید که یک چیزی در مورد این عکس درست نیست. اردک خیلی تاریک است! من مجبور بودم قبل از این که بپرد آن را سریع روشن کنم، بنابراین جبران نوردهی را به مقدار +۱٫۵EV تغییر دادم.

مُد اولویت شاتر، فاصله کانونی ۲۰۰mm، سرعت شاتر ۱/۲۵۰ ثانیه، دیافراگم f/4.8، ایزو ۱۰۰، جبران نوردهی +۱٫۵EV

این تصویر کمی با مجسمه چوبی ایستا در نمونه مُد اولویت دیافراگم متفاوت است، چون شما به وضوح می توانید تاثیری که جبران نوردهی بر ترکیب بندی داشته است را ببینید. دوربین من سرعت شاتر را تغییر نداد اما از یک دیافراگم بسیار بازتر استفاده کرد که تصویری با عمق میدان بسیار کمتر به من داد. توجه کنید که چطور هم پیش زمینه و هم پس زمینه بسیار مات تر هستند، که نتیجه مستقیم عکاسی با یک دیافراگم بازتر است.

در مورد ایزو چطور؟

شاید متوجه شده باشید که پارامتر سوم نوردهی، یعنی ایزو، تا کنون بدون تغییر باقی مانده است. درحالیکه در اکثر دوربین ها تغییر دیافراگم و سرعت شاتر در هنگام جبران نوردهی استاندارد است، اما ایزو معمولا آخرین پارامتری است که تغییر می کند، مگر این که از ایزوی خودکار استفاده کنید.

در این حالت، دوربین شما به طور قطع در صورت نیاز ایزو را تغییر می دهد، به خصوص اگر در مُد اولویت دیافراگم عکس بگیرید و به مینیمم سرعت شاتر (که در تنظیمات تنظیم شده است) رسیده باشید.

من مجبور یودم از یک سرعت شاتر سریع برای این تصویر استفاده کنم و زیاد به دیافراگم اهمیتی نمی دادم، بنابراین در مُد اولویت شاتر عکس گرفتم و از جبران نوردهی برای به دست آوردن تصویری که می خواستم استفاده کردم. من از Auto-ISO استفاده نکردم، چون یک تصویر تمیز خوب می خواستم، بنابراین هنگامی که جبران نوردهی را تغییر دادم، دوربینم فقط دیافراگم را تنظیم کرد.

مُد دستی

توجه: این مورد فقط برای عکاسان دوربین های نیکون صدق می کند! اگر شما از دوربین کانن، فوجی یا هر برند دیگری استفاده می کنید، جبران نوردهی هیچ تاثیری بر مُد دستی ندارد.

جبران نوردهی در مُد دستی (M) کمی متفاوت عمل می کند، چون وقتی آن را تغییر می دهید هیچ چیزی تغییر نمی کند. در عوض، خودِ نورسنج دوربین شماست که تغییر می کند، بنابراین می توانید مقادیر دیافراگم، سرعت شاتر، و ایزو را به صورت دستی تنظیم کنید تا تصویرتان آنطور که می خواهید به نظر برسد.

در مُد دستی، تنظیم جبران نوردهی تنها نحوه نمایش نوردهی توسط نورسنج شما را تغییر می دهد. توجه کنید خط عمودی که نقطه نوردهی مناسب را نشان می دهد، هنگام تغییر مقدار جبران نوردهی به +۲EV چگونه به سمت چپ جابجا شده است.

جادوی دوربین های بدون آینه

من می دانم که موضوع مقایسه دوربین های بدون آینه و DSLR ها می تواند برای برخی از عکاسان کمی موجب ناراحتی شود، اما اگر در این مقاله مربوط به جبران نوردهی حداقل به آن یک اشاره ای نکنم، بعدا افسوس خواهم خورد.

اگرچه همین منطق در مورد مُدهای اولویت دیافراگم و اولویت شاتر نیز صدق می کند، اما تفاوت بزرگ آن این است که در واقع چطور می توانید وقتی به دوربین خود نگاه می کنید بلافاصله ببینید که تنظیمات نوردهی شما تغییر می کند.

صفحه نمایش پشتی این دوربین بدون آینه Fuji X100F به من نشان می دهد که عکس به درستی نوردهی خواهد شد.

این یکی از نقطه قوت های اصلی عکاسی با دوربین های بدون آینه است، اگرچه باید توجه داشت که دوربین های DSLR نیز می توانند این کار را در حالت نمایش زنده (live view) انجام دهند – البته معمولا با کمی سازش مانند فوکوس خودکار آهسته تر که معمولا هنگام استفاده از حالت نمایش زنده اتفاق می افتد.

من می توانم نتیجه یک جبران نوردهی -۱EV را در خوانش های دیجیتالی (یعنی نورسنج، هیستوگرام، و غیره) ببینم، اما از همه مهم تر این است که روشنایی خودِ تصویر نیز کاهش یافته است. این به من کمک می کند تا ایده بسیار خوبی از تاثیری که این جبران نوردهی بر تصویر نهایی خواهد داشت، به دست آورم.

یادگیری بیشتر

در اینجا لینک دو مقاله پیشین لنزک درباره قابلیت جبران نوردهی را می آوریم. شاید وقت داشته باشید نگاهی به آن ها نیز بیندازید:

جبران نوردهی چیست و چگونه از آن استفاده کنیم

جبران نوردهی

نتیجه گیری

من قبلا کمی می ترسیدم از جبران نوردهی استفاده کنم، چون در واقع نمی فهمیدم که وقتی مقدار آن را تغییر می دهم چه اتفاقی می افتد. با به دست آوردن درک بسیار بهتری از آنچه که دوربینم تغییر می دهد، و علت آن، اکنون با اطمینان بسیار بیشتری هر روز از آن استفاده می کنم تا تصاویری که می خواهم را به دست آورم.

در واقع، من اغلب حتی دیگر مُدهای نورسنجی ام را هم تغییر نمی دهم و در عوض فقط بر جبران نوردهی تکیه می کنم، چون می دانم که چه کاری با عکس های من می کند و از استفاده از آن نمی ترسم. اگر شما هم قبلا هیچ وقت از آن استفاده نکرده اید، حتما آن را امتحان کنید، شاید خوشتان بیاید.

نویسنده: سیمون رینگزموث (Simon Ringsmuth)