بوکه در عکاسی

بوکه (bokeh) در زبان ژاپنی به معنای ماتی یا تاری (Blur) و مربوط به حوزه زیبایی شناختی است. به عبارتی دیگر بوکه کیفیت قسمت های خارج از فوکوس یا مناطق تار تصویر است که توسط لنز دوربین ایجاد می شود. در این مقاله جامع با بوکه در عکاسی و چگونگی ایجاد بوکه آشنا خواهید شد، نمونه عکس های بوکه زیبایی را خواهید دید و نحونه ایجاد بوکه های شکل دار را خواهید آموخت.

آنچه بوکه خوب و بد را از هم متمایز می کند عموما مساله ای ذهنی است، اما فهم مشترکی از آن وجود دارد: عکس با بوکه قوی آن است که بخش های خارج از فوکوس دارای تنوع خوشایندی از بافت، شکل و رنگ باشد و از همه مهمتر، در هر حال بوکه، یک عکس را بهتر می کند نه بدتر.

کتاب جامع آموزش عکاسی بوکه (اینجا کلیک نمایید)

تاثیر بوکه در عکاسی

بوکه زیبایی خاص بصری به تصویر می بخشد و بیننده را برای توجه به یک نقطه خاص از عکس ملزم می کند.

هدف از ایجاد بوکه در عکس جدا از ایجاد زیبایی بصری در تصویر، تاکید بر روی سوژه اصلی نیز میباشد. با ایجاد بوکه میتوان سوژه را از پس زمینه جدا کرد و شلوغی تصویر خود را کاهش داد.

چگونه بوکه را در تصویر ایجاد کنیم

بوکه اساساً به میزان کم بودن عمق میدان شما وابسته است. لذا برای آشنایی با ایجاد بوکه باید با عوامل کنترل عمق میدان در عکس آشنا باشید. این عوامل را به طور جداگانه در زیر بررسی می کنیم.

راه های ایجاد عمق میدان کم

استفاده از دیافراگم باز

بوکه توسط دوربین ساخته نمی شود، بلکه لنز دوربین و اپتیک به کار رفته در آن مسئول ایجاد بخش های خارج از فوکوس عکس هستند. هر چه دیافراگم بازتری داشته باشید (ضریب F کوچک تر) عمق میدان کم تری خواهید داشت. برای مثال F/1.2 دیافراگم باز به حساب می آید و عمق میدان کمی ایجاد می کند.

فاصله خود را با سوژه به حداقل برسانید

اگر انگشت خود را به چشمتان نزدیک کنید، متوجه خواهید شد که هر چه انگشتتان به چشم نزدیک تر می شود، پس زمینه تار تر می شود. در لنز دوربین هم دقیقا همین اتفاق می افتد.در نتیجه هر چه به سوژه نزدیک تر شوید، پس زمینه مات تری خواهید داشت. این اتفاق به این دلیل می افتد که با نزدیک شدن به سوژه، لنز محدوده کم تر و نزدیک تری را در فوکوس قرار می دهد و عمق میدان کاهش پیدا می کند در نتیجه بوکه بهتری خواهید داشت.

فاصله بین سوژه و پس زمینه را افزایش دهید

عمق میدان به صورت تدریجی از محدوده فوکوس (محدوده وضوح تصویر) تا محدوده خارج از فوکوس تغییر می کند. در نتیجه هر چه پس زمینه از سوژه دور تر باشد عمق میدان کم تر و بوکه زیباتری خواهید داشت.

از فاصله کانونی بیشتری استفاده کنید

در شرایطی که نمی توانید به سوژه خود نزدیک شوید، برای اینکه عکسی با بوکه خوبی داشته باشید، بهترین راه استفاده از لنز هایی هست که فاصله کانونی زیادی دارند. هر چه فاصله کانونی بیشتر باشد عمق میدان تصویر نیز کم است، بنابراین اگر شما یک لنز زوم دارید بهتر است تا حداکثر فاصله کانونی آن زوم کنید (برای مثال اگر شما یک لنز ۳۰۰-۷۰ میلیمتر دارید، عکاسی با فاصله کانونی ۳۰۰ میلیمتری باعث می شود که سوژه از پس زمینه جدا شود و بوکه زیباتری داشته باشید). همچنین در صورت استفاده از لنزهایی که فاصله کانونی زیادی دارند، دیگر نیازی به ضریب دیافراگم کوچک نیست.

بررسی چند تصویر

عکاسی ضد نور و بوکه های شگفت انگیز

عکاسی در ساعات طلایی، اولین ساعات پس از طلوع خورشد و آخرین ساعات قبل از غروب خورشید، زمان خارق العاده ای برای ثبت بوکه هستند. زاویه کم تابش نور خورشید، منبع نور مناسبی را برای عکاسی تامین می کند و می تواند پس زمینه را به دریایی از اشکال و رنگ ها تبدیل کند.

من دو عکس فوق را در اوایل طلوع خورشید در مکانی که بر روی گیاهان شبنم صبح گاهی تشکیل شده بود در یک زمان و مکان به صورت ضد نور عکاسی کرده ام. هر دو تصویر با لنز ماکرو نیکور ۱۰۵ میلیمتر گرفته شده است. قطره های آب به صورت بوکه های زیبا و در شکل های دایره ای و چند ضلعی تشکیل شده اند.

تفاوت بوکه ها در دو تصویر فوق به علت تغییر در دیافراگم می باشد که تصویر اول را با دیافراگم F/8 و تصویر دوم با دیافراگم F/3.3 ثبت کرده ام. علت دیگر تشکیل بوکه های چند ضلعی در تصویر اول، تیغه های دیافراگم لنز است که دارای ۷ تیغه صاف می باشد. اما لنز های جدیدتر نیکور ۱۰۵ میلیمتر ۹ تیغه منحنی دارند که باعث شکل گیری بوکه های دایره ای شکل می شود.

چنین بوکه هایی با این کیفیت در این شاخه عکاسی حداقل در تاریخ عکاسی ایران دیده نشده است.

فاصله سوژه از عناصر موجود در پس زمینه

فاصله سوژه از عناصر موجود در پس زمینه یا پیش زمینه تاثیر زیادی بر روی بوکه دارد. هر چه این عناصر از نقطه فوکوس دورتر باشند محوتر و هر چه نزدیک تر باشند واضح تر می شوند.

عکس فوق را من در محلی که پروانه ها بر روی گل های بابونه می نشستند با لنز ماکرو ۱۰۵ میلیمتر نیکور ثبت کرده ام. برای آنکه بوکه نرم تر و زیبا تری داشته باشم تا جای ممکن به سوژه نزدیک شدم. همانطور که در تصویر مشاهده می کنید، گل های نزدیک به پروانه که نقطه فوکوس من بر روی پروانه بود، واضح تر هستند و گل های دورتر از سوژه به صورت بوکه های دایره ای شکل و محوتر دیده می شوند و جلوه بصری زیبایی به تصویر داده است.

بوکه ی صفر

بوکه صفر اصطلاحی است که عکاسان حیات وحش بکار می برند. زمانی که یک پس زمینه ی کاملا مات یا تار (Blur) و یک دست داریم به اصطلاح می توان گفت که بوکه صفر است.

در این حالت، که بسیاری از عکاسان حیات وحش به چنین پس زمینه هایی علاقه دارند، سوژه به خوبی از پس زمینه جدا شده و بیننده ی تصویر، بر روی سوژه متمرکز می شود.

عکس فوق تصویری است از چک سیبری پرنده ای زیبا که من در یک گندم زار با لنز ۲۰۰-۷۰ گرفته ام. فاصله زیاد سوژه از پس زمینه و نزدیک بودن دوربین به سوژه و استفاده از فاصله کانونی ۲۰۰ میلیمتر باعث شده است تا عمق میدان کاهش پیدا کند و چنین پس زمینه ماتی به دست بیاید.

نور ملایم و بوکه نرم

همیشه بوکه به یک شکل مشخص و خاص نیست، یک نور ملایم، می تواند محیط کاملا متفاوتی برای تصویر شما ایجاد کند.

من عکس فوق را در یک بعد از ظهر هنگامی که خورشید در سطح پایینی قرار گرفته بود با لنز ماکرو ۱۰۵ میلیمتر نیکور ثبت کرده ام. نور ملایم خورشید یک محیط جذاب و رویایی به عکس من بخشیده است. گیاهان و گل ها در پیش زمینه و پس زمینه مات شده و چشم بیننده را بر روی میانه تصویر و روی گل ها متمرکز می کنند.

بوکه های شکل دار: ساختن بوکه دلخواه

به طور معمول بوکه های های ایجاد شده در تصاویر به شکل دایره است. اما شما می توانید خیلی ساده بوکه هایی با شکل های مختلف و به دلخواه خود ایجاد کنید.

وسایل مورد نیاز برای این کار بسیار ساده و قابل دسترس برای همگان است. شما به یک مقوای مشکی و کاتر یا قیچی نیاز دارید. به این صورت که شکل مورد نظرتان را روی مقوای مشکی در آورید و آن را جلوی لنزتان نگه دارید و شروع به عکاسی کنید. بوکه ها به همان شکل دلخواه شما روی تصویر ثبت می شود.

نمونه تصاویر بوکه

نویسنده: حسام استوار دره شوری

صفحه اینستاگرام و کانال تلگرام حسام استوار

تلگرام

اینستاگرام