نکات عکاسی مستند اجتماعی

در ابتدا باید به معنای کلمه پرداخت «مستند اجتماعی» یعنی چیزی که از اجتماع بیرون می آید و می توان به آن استناد کرد. عکس مستند اجتماعی عکسی است با سند و مدرکی برای استناد که می توان در هر زمان به این عکسها روی کرد تا بازگویی از یک رخداد باشد. در واقع هر عکسی که از واقعیت بیرون می آید یک عکس مستند محسوب می شود، حتی عکسهای خانوادگی می توانند در این شاخه قرار گیرند، زیرا این عکس اطلاعات لازم را از جمع شدن خانواده در زمان و مکانی خاص دارد. شما با ثبت یک عکس مستند مدرکی تاریخی سیاسی و اجتماعی را به ثبت می رسانید و به غیر از این موارد مخاطب با دیدن عکس شما به فرهنگ، پوشش و سبک زندگی مردم آن منطقه در تاریخ گرفته شدن عکس آگاه می شود. شما به عنوان عکاس مستند اجتماعی آینه ای هستید برای دیدن وآگاهی و یادآوری.

هدفتان را مشخص کنید

هدفتان را قبل از رفتن در محیط مورد نظر مشخص کنید، چون عکاسی مستند فرآیندی سریع و لحظه ای است که شما با خلاقیت و زاویه مناسب در لحظه ای طلایی ثبت می کنید. شما باید آمادگی ذهنی لازم را برای ثبت یک لحظه خیلی کوتاه داشته باشید، زیرا شاید آن لحظه هرگز تکرار نشود و دیر جنبیدن شما و آماده نبودن ذهن تان ممکن است یک لحظه واقعا مهم را از شما بگیرد و سالها حسرت از دست دادنش را بخورید.

راجع به فرهنگ و تاریخ مردم منطقه ی مورد نظر تحقیق کنید

پس از مشخص شدن هدف اگر برای عکاسی از مراسم بومی و مذهبی و دیگر مراسم مختص به منطقه مورد نظر می روید بهتراست تحقیق کنید. با این کار شما آگاه می شوید که چه مراسم و رویدادی را ثبت می کنید، این آگاهی به شما کمک می کند تا با درک واقعه بدانید از چه نشانه ها و المان هایی برای رساندن بهتر مفهوم در کادر خود استفاده کنید تا برای مخاطبانتان هم قابل درک باشد.

به سوژه نزدیک شوید

به سوژه های خود خیلی نزدیک شوید. با نزدیک شدن به سوژه درک شرایط برای شما بهترشده و شما جزئی از محیط می شوید نه یک ناظر که درکی از شرایط ندارد. این شرایط چنین می طلبد که شما از لنز واید استفاده کنید. مکان هایی که شما عکاسی می کنید می توانند خیابان ، مراسم ها، فضای خصوصی خانه ها و فضاهای بسته باشند، پس شما برای نزدیک شدن به سوژه ها به لنز مناسب که در اینجا لنز واید است نیاز دارید.

ارتباط و خوش و بش با سوژه

گاهی برای گرفتن عکس نیاز به برقراری ارتباط با سوژه دارید، در برخی شرایط اگر بخواهید از سوژه فوراً عکس بیاندازید با مقاومت مواجه خواهید شد که این عمل باعث میشود سوژه اجازه عکاسی به شما ندهد و حتی این حس اضطراب و استرس می تواند برای خود شما و تجهیزات شما دردسر ساز شود . خودتان را جای سوژه بگذارید، اگر یک شخص از شما در شرایطی که دوست ندارید ( پوشش نامناسب ، هنگامی که با خانواده هستید ) فوراً عکس بگیرد و برود، شاید در این شرایط احساس بدی به شما دست دهد و مانع کارعکاس شوید و حتی درخواست پاک کردن عکس را داشته باشید. وقتی شما به عنوان یک عکاس این شرایط را نمی پذیرید توقع پذیرش را از مردم عادی نداشته باشید. ارتباط گرفتن با سوژه و بگو مگویی دوستانه باعث احساس امنیت و آرامش برای فرد یا افراد مورد نظر شما می شود این همرنگی شما با مردم باعث میشود بعد از چند دقیقه سوژه بدون توجه به حضور دوربین به کار خود ادامه دهد و حتی در گرفتن عکس با شما همکاری کند، برای گرفتن عکس در حریم خصوصی مردم مانند خانه های روستایی و شهری شما مستلزم برقراری این ارتباط هستید.

از المان های اطرافتان استفاده کنید

زمانی که عکسی را از زندگی شهری و روستایی، محیط کار، مناطق جنگ زده و غیره، ثبت می کنید با استفاده از المان های محیط و اطراف می توانید به عکس قدرت بیشتر دهید و مفهوم بیشتری در آن بگنجانید. شما به یک محیط روستایی رفته و قصد دارید مردم را به تصویر بکشید، اگر از مردم روستا به تنهایی عکاسی کنید فقط عکسی دارید از یک شخص با پوشش روستایی که شاید هدف شما از عکس را کاملاً انتقال ندهد و نتوانید مفهوم خودتان را به خوبی در آن بگنجانید، ولی اگر همان شخص را با المان هایی از جمله بافت دیوار، لوازم منزل و تزئینات یک خانه ی روستایی که برخواسته از مذهب، عقاید و سلایق و حتی مایحتاج است در کادر داشته باشید می توانید ذهنیتی از سبک زندگی آن منطقه به مخاطب خود انتقال دهید و مفهوم بیشتری را درعکس خود بگنجانید.

عکس های پر محتوا بگیرید

در عکاسی مستند محتوا نقش مهمی را ایفا می کند، عکس شما حتی اگر ترکیب بندی مناسبی داشته باشد بدون محتوا نمی تواند یک عکس مستند خوب باشد.

شما در لحظه پس از پیدا شدن محتوای مناسب باید ترکیب بندی کنید و تکنیک مناسب را در لحظه انتخاب و اجرا کنید. ذهن شما باید آماده باشد تا با پیدا شدن محتوا بتواند در هر محیط و هر لحظه ترکیب بندی مناسب را انجام دهد.

صبور باشید

با توجه به سختی سبک مستند اجتماعی برای موفقیت در این شاخه از عکاسی باید صبور باشید و منتظر لحظه ی طلایی برای ثبت بایستید. وقایع مستند برنامه ریزی نشده هستند و شاید هر لحظه رخ دهد وامکان دارد خیلی دیراتفاق افتد. شما برای رسیدن به هدف زمان بندی دقیقی ندارید، پس صبور باشید تا به اهدافتان برسید.

ابزار مناسب

همانطور که در بالا اشاره شد شما نیاز به لنز واید دارید. همچنین بهتر است لنز واید شما دارای دیافراگم بازتر باشد برای مثال f/2.8 تا اگر شرایط نوری مناسب نداشتید لحظه را از دست ندهید. با استفاده از بند های دوربین carry belt یا همان دسترسی سریع می توانید به عکس العمل خود سرعت داده تا زمان طلایی را از دست ندهید.

سخن پایانی

عکاسی مستند اجتماعی بسیار شاخه جذابیست، زیرا شما هستید که از واقعیات جامعه و مردم تصویری می سازید بر گرفته از دید شما به دنیا و جامعه و مفهومی را انتقال می دهید که از دل وقایع بر گرفته از درونتان در عکس گنجانده اید.

نویسنده: احمد جمالی مقدم