آموزش عکاسی: چگونه به پس زمینه مات یا بوکه دست یابیم

اگر به شما دو پرتره متفاوت، یکی با پس زمینه مات و دیگری با پس زمینه واضح و شارپ نشان دهم، خود به خود پرتره با بوکه لطیف را انتخاب می کنید. چرا؟ چون باید این طور باشد؟ نه، بوکه افکتی جذاب است، چون با جداکردن سوژه اصلی از پس زمینه، آن را ایزوله می کند. در این مطلب لنزک، ایجاد پس زمینه مات یا بوکه را به شما عزیزان آموزش می دهیم. ما با تعریف و توضیح بوکه شروع خواهیم کرد، سپس به تنظیمات دوربین، لنز و عوامل تاثیرگذار روی عمق میدان خواهیم پرداخت تا نشان دهیم چگونه عکس های بوکه زیبایی بگیرید.

بوکه (bokeh) در زبان ژاپنی به معنای ماتی یا تاری (blur) است و مربوط به حوزه زیبا شناختی است.

اکثر عکاس های پرتره پس زمینه را مات می کنند، من هم دقیقا همین کار را می کنم چون وقتی از کسی عکس می گیرم، دلم می خواهد بیننده روی صورت شخص تمرکز کند، نه چیزی که پشت سر سوژه اتفاق می افتد.

تعریف بوکه در عکاسی

لنزک (۱): بوکه در عکاسی به نور های مستقیم یا انعکاس یافته در پیش زمینه یا در پس زمینه که در فوکوس نبوده و مات هستند گفته می شود. بوکه ها می توانند شکل دار باشند (دایره ای یا چند ضلعی) و شکل آن ها به دیافراگم لنز شما و تعداد تیغه های آن بستگی دارد. دریچه دیافراگمی که تیغه های بیشتری داشته یا تیغه های آن منحنی شکل باشند، بوکه های دایره شکل بیشتری تولید می کند. شما حتی می توانید بوکه هایی با شکل دلخواهتان ایجاد کنید، مثلا شکل قلب.

عکاسان همچنین به کیفیت نواحی خارج از فوکوس یا مات تصویر (در پیش زمینه یا پس زمینه) بوکه می گویند:

لنزک (۲): کریستوفر اُدونل (Christopher O’donnell) در کتاب آموزش عکاسی بوکه می گوید: «همیشه بوکه به نور مستقیم یا بازتابی وابسته نیست. بوکه چیزی بیشتر از اشکال درشت و رنگارنگ ناشی از قسمت های روشن است؛ بلکه می تواند تغییر ملایم طیف ها و رنگ ها و یادآور یک نقاشی آبرنگ رویایی باشد. پس در حالی که یک بوکه با شکل مشخص و واضح به نوری مستقیم یا بازتابی نیاز دارد، یک نور ملایم، محیط کاملا متفاوتی برای کار شما ایجاد می کند».

در تصویر بالا دو حالت مختلف بوکه که نام بردیم را مشاهده می نمایید.

نمونه یک عکس پرتره دارای بوکه زیبا در پس زمینه

من همیشه دوست دارم وقتی عکس پرتره می گیرم، پس زمینه مات خوبی داشته باشم، این امر اصلی ترین دلیل من برای استفاده از مُد اولویت دیافراگم است و باعث می شود دوربین خودش بقیه کارهای لازم را انجام دهد. کم ترین سرعت شاتر من باید ۱/۱۰۰s باشد، پس برای اینکه جبران شود، ایزو را تا ۴۰۰ زیاد می کنم- این کار برای پرتره های با نور طبیعی است.

بوکه اساساً به میزان کم بودن عمق میدان شما وابسته است (دقت کنید هر چه پس زمینه از سوژه شما دورتر باشد، بوکه نرم تری خواهید داشت). عمق میدان در عکاسی به سه عامل زیر اصلی بستگی دارد:

در این عکس بوکه خیلی خوب به نظر می رسد زیرا پس زمینه از سوژه (کبوتر) خیلی دور قرار گرفته است.

دیافراگم مهم است!

هر چه دیافراگم بازتری داشته باشید (ضریب f کوچک تر)، عمق میدان کم تری خواهید داشت (برای مثال f/2.8 دیافراگم باز به حساب می آید و عمق میدان کمی ایجاد می کند).

وقتی عکاسی را شروع کردم، اولین چیزی که درک نمیکردم این بود که علی رغم استفاده از بازترین دیافراگم روی لنزم، پس زمینه به صورت کامل مات نمی شد.

من در آن زمان از لنز کیت ۱۸-۵۵mm کانن با بازترین دیافراگم آن، یعنی f/3.5 استفاده می کردم. در کتابچه راهنمای دوربین گفته شده بود شما کافی است از کم ترین ضریب اف روی لنز استفاده کنید و پس زمینه به صورت خودکار مات می شود. اما آنها به هیج یک از عوامل مهمی که در مات کردن پس زمینه نقش دارند، مثل اینکه دیافراگم چقدر باید باز باشد و فاصله دوربین تا سوژه، اشاره نکرده بودند. بعد از ساعت ها تلاش برای دستیابی به پس زمینه مات با دیافراگم f/3.5، خسته و کلافه شدم چون به نتیجه ای که در اینترنت دیده بودم، نمی رسیدم.

بعدها فهمیدم بوکه تا حد زیادی به اینکه چه قدر دیافراگم من باز شود وابسته است – من می خواستم برای پرتره های با فاصله کانونی ۵۰mm بوکه ایجاد کنم. باید لنزی با گشودگی دیافراگم بیشتر می خریدم تا پس زمینه ای کاملا مات داشته باشم، و کانن۵۰mm با ضریب f/1.8 پاسخ من بود. این لنز گزینه نسبتا ارزان قیمتی برای شروع عکاسی پرتره به حساب می آید. شما می توانید لنزهایی با دیافراگم f/1.4 یا f/1.2 هم پیدا کنید ولی هر چه دیافراگم بازتر باشد، لنز گران تر می شود.

پرتره با دیافراگم f/1.8

با یک لنز کیت ۵۰mm معمولی، می توانید با f/2.8 شروع به گرفتن بوکه های خیلی خوبی کنید. بنابراین درس اول این است که لنزی با دیافراگم خیلی باز خریداری کنید (مثل f/1.8 یا f/1.2) – این اولین راه برای رسیدن به پس زمینه با ماتی زیبا است. احتمالا خودتان این نکته را می دانستید ولی قبل از اینکه سراغ دو مورد دیگر برویم باید یادآوری می شد.

با یک دیافراگم باز، قطعا می توانید پس زمینه مات خیلی خوبی ایجاد کنید. ولی راه های دیگری هم برای گرفتن پس زمینه مات بدون داشتن دیافراگم باز، وجود دارد.

فاصله دوربین تا سوژه، عمق میدان را کنترل می کند

اجازه دهید این نکته را به شما نشان دهم: شصت دست راست (یا چپ- مهم نیست) را مقابل چشم راستتان بگیرید و در حالیکه چشم چپتان را می بندید، به آن خیره شوید. همانطور که روی شصتتان فوکوس می کنید، دقت کنید نمی توانید پس زمینه را واضح ببینید. حالا با نگه داشتن فوکوس روی شصت، آن را از چشمتان دور کنید. همانطور که می بینید پس زمینه دیگر مات نخواهد بود. به همین شکل، دوربین شما مثل چشمتان عمل می کند. هر چه به سوژه نزدیک تر باشید، پس زمینه مات تر می شود.

با فاصله کانونی ۴۰mm و دیافراگم f/5.6 می بینید در پس زمینه بوکه رخ نداده است.

با فاصله کانونی ۴۰mm و دیافراگم f/5.6 همانند قبل، ولی با نزدیک شدن به درخت، بوکه خیلی خوبی ایجاد شده است.

با لنز ۵۰mm و دیافراگم f/1.8 بوکه خوبی ایجاد شده است.

با همان دیافراگم f/1.8 و فاصله کانونی ۵۰mm اگر به درخت نزدیک تر شوم، افکت بیشتر می شود.

این نکته را وقتی متوجه شدم که با لنز کیتم توانستم به بوکه خوبی برسم (هنوز لنز ۵۰mm موردعلاقه ام با ضریب f/1.8 را نداشتم). من عادت داشتم تمرین عکاسی و پس زمینه مات را روی یک درخت انجام دهم. دیافراگم f/3.5 برای من کافی نبود بنابراین، چیزهای دیگر را امتحان کردم. اولین بوکه رضایت بخشی که گرفتم وقتی بود که دوربین را خیلی به درخت نزدیک کردم.

اگر کمی تأمل کنید، متوجه می شوید تمام عکس های ماکرو عمق میدان کمی دارند که باعث ایجاد بوکه ملایمی می شود. دلیل آن هم این است که عکاس های ماکرو خیلی به سوژه نزدیک می شوند.

با نزدیک شدن به سوژه، پس زمینه را مات می کنید.

در این عکس از یک لنز زوم ماکرو (در ۳۰۰mm ) استفاده کردم و تا جایی که می شد به برگ نزدیک شدم.

در این عکس از دیافراگمی با ضریب f/1.8 و فاصله کانونی ۵۰mm استفاده کردم و تا جایی که می شد به برگ نزدیک شدم.

حتی اگر بازترین دیافراگمی که می توانید انتخاب کنید f/5.6 است، با نزدیک کردن دوربین به سوژه، می توانید پس زمینه مات داشته باشید.

دقت کنید عکاس های ماکرو از لنزهای مخصوصی استفاده می کنند که به آنها امکان عکاسی از فاصله بسیار نزدیک به سوژه را می دهد. لنزهای استاندارد محدودیتی با توجه به فاصله فوکوسشان دارند. اگر نه لنز با دیافراگم باز دارید نه لنز ماکرو، اکستنشن تیوب ها راه حل مناسبی برای کاهش حداقل فاصله فوکوس هستند.

لنزک: حداقل فاصله فوکوس (minimal focus distance) به کوتاه ترین فاصله ای گفته می شود که لنز در آن قادر به انجام فوکوس می باشد.

هر چه فاصله بین دوربین و سوژه شما کم تر باشد، عمق میدان کم تر خواهد شد. بوکه تا حد زیادی به این فاصله ربط دارد، چون من می توانم با دیافراگم f/1.8 از یک منظره عکاسی کنم و هیچ پس زمینه ی ماتی ایجاد نشود. این بدین خاطر است که فاصله خیلی زیادی بین دوربین من و سوژه وجود دارد.

فاصله کانونی لنز، عمق میدان را تغییر می دهد

اگر نمی توانید به سوژه نزدیک شوید، ولی قصد دارید آن را با یک پس زمینه مات ایزوله کنید، از لنزی با فاصله کانونی زیاد استفاده کنید.

عکس گرفته شده با یک لنز تله فوتو بلند.

نکته خیلی خوب در مورد لنزهای با فاصله کانونی بلند تر این است که می توانید با آنها عکاسی پرتره، حیات وحش و ماکرو انجام دهید و هر چیزی که نمی توانید به آن نزدیک شوید را ایزوله کنید. مزیت دیگر اینکه به دیافراگم باز نیاز ندارید. برای مثال دیافراگی با ضریب f/6.3 پس زمینه لطیفی به شما می دهد.

هر چه فاصله کانونی بیشتر باشد عمق میدان شما کم تر می شود، چون سوژه فشرده می شود و ایزوله سازی بین سوژه شما و پس زمینه بیشتر می گردد.

فاصله کانونی کوتاه تر به شما عمق میدان بیشتری می دهد. به مثال درخت برمی گردیم. اگر روی لنزی با فاصله کانونی ۱۶mm دیافراگم را f/4 قرار دهم، پس زمینه کاملا واضح دیده می شود. درحالیکه اگر از همان فاصله و با دیافراگم مشابه ولی با فاصله کانونی ۵۰mm روی درخت فوکوس کنم، پس زمینه مات و عمق میدان کمی خواهم داشت.

با دیافراگم f/5.6 و فاصله کانونی ۷۰mm

با دیافراگم f/5.6 و فاصله کانونی ۳۰۰mm، بدون حرکت

نتیجه گیری

احتمالا دارید فکر می کنید که بهترین بوکه با داشتن یک لنز تله بلند، فوکوس از فاصله خیلی نزدیک روی سوژه، با دیافراگم خیلی باز به دست می آید؟ درست فکر می کنید، همه اش همین است!

قسمت بد اینجاست که این لنزها خیلی گران هستند. اما من دو لنز پرتره دارم که روی هم رفته ۴۰۰ دلار قیمت دارند- و هنوز می توانم پرتره هایی خیلی خوب با بوکه های لطیف بگیرم. درنتیجه موضوع، تلفیق این نکات برای بهترین استفاده از امکانات و ابزارهایی است که در دسترس دارید.

تصویر راهنمای زیر، سه عامل تاثیر گذار روی عمق میدان که بالا مطرح کردیم را نشان می دهد. روی آن کلیک کرده و ذخیره اش کنید تا همیشه آن را داشته باشید.

کتاب آموزش عکاسی بوکه

بوکه، مبحث بسیار مهم و در عین حال جامعی در عکاسی است. از این رو به شما عزیزان مطالعه کتاب «بوکه» نوشته کریستوفر اُدونل (Christopher O’donnell) را توصیه می کنیم. برای آشنایی و تهیه این کتاب اینجا کلیک نمایید.

منبع

برگرفته از: digital-photography-school