توضیح نورسنجی دوربین و نوردهی

اولین گام برای داشتن نوردهی بهتر، درک چگونگی عملکرد نورسنج دوربین برای تفسیر صحنه‌ها می‌باشد. در این مطلب لنزک قصد داریم تمامی سوالهای رایج در این باب را پاسخ دهیم و چند برگه تقلب (cheat sheet) در اختیارتان قرار دهیم تا در مواقع لزوم از آنها استفاده نمایید.

نورسنج دوربین چه کار می‌کند؟

نورسنج (meter) می تواند روشنایی سوژه را اندازه گیری کند تا دوربین بتواند زمان لازم برای نوردهی سنسور برای ثبت عکس را تخمین بزند.

مشکل از جایی شروع می‌شود که عملکرد سیستم‌های نورسنج همیشه بدون نقص نیست و ممکن است عکس‌هایتان گاها خیلی تیره یا خیلی روشن شوند.

برای اینک نتایج بهتری داشته باشید می‌توانید خطاهای آن را با جبران نوردهی (exposure compensation) تصحیح نمایید یا اینکه به طور دستی تنظیمات نوردهی، دیافراگم، سرعت شاتر و ایزو را وارد نمایید.

چرا گاها نورسنج دوربین اشتباه می‌کند؟

نورسنج دوربین با چیزی به نام «خاکستری ۱۸%» کالیبره می شوند. فرض بر این است که خاکستری میانه که تقریبا بین سفید و سیاه قرار دارد ۱۸% نور را بازتاب می‌دهد.

دوربین را به سمت یک کارت خاکستری یا رنگی معادل با تون میانه مثل زمین چمن یا کف خیابان بگیرید و دوربین نتیجه ای با نوردهی خوب خواهد داد.

بدیهی است که تمامی سوژه‌های عکاسی از چنین تون میانه‌ای برخوردار نیستند. برای نمونه یک قو در منظره‌ای برفی نور بیشتری را انعکاس می‌دهد و برعکس گربه‌ای سیاه در یک انبار زغال نور بسیار کمتری را منعکس می‌کند.

به همین علت عکس ثبت شده از چنین سوژه‌هایی می‌تواند بسیار تیره یا بسیار روشن باشد. چون سیستم نورسنح دوربین تلاش می‌کند که نوردهی کلی را به خاکستری میانه نزدیک کند.

نوردهی قو کاهش خواهد یافت و به همین علت عکس خاکستری و کدر به نظر می‌رسد، در صورتی که نوردهی برای گربه افزایش یافته و عکس به نظر خاکستری و شسته به نظر می‌آید.

متغیرهای بسیاری بر نوردهی تاثیر می‌گذارند که یکی از آنها مد نورسنجی مورد استفاده می‌باشد.

برای مشاهده‌ی نسخه‌ی بزرگتر اینفوگرافیک روی آن کلیک نمایید

دوربین من چند مد نورسنجی مختلف دارد – آن ها چه فرقی دارند؟

دوربین‌های دیجیتال معمولا از سه مد نورسنجی مختلف برخوردار هستند. مد نورسنجی الگویی (Pattern metering) خوانشهایی را در سرتاسر تصویر انجام می دهد و سپس نوردهی بهینه را متناسب با روشنایی سوژه یا صحنه تخمین می‌زند.

تولید کنندگان مختلف دوربین، اسمهای متفاوتی برای این مد نورسنجی الگویی انتخاب کرده‌اند، در Canon به نام Evaluative و در Nikon به نام Matrix ثبت شده است ولی در واقع عملکرد یکسانی دارند.

به این صورت دیگر نیازی به تغییر دادن دستی نوردهی نخواهد بود و دوربین به شکلی موثر نوردهی جبرانی را اعمال می‌کند.

برای مثال با استفاده از این مد نورسنجی، عکس آن قو که در موردش صحبت کردیم سفیدتر ثبت می‌شود.

البته در واقعیت این مد نورسنجی معجزه نمی‌کند. وضعیت‌ها کم نور، سوژه‌های خیلی روشن یا تیره یا سوژه‌های کوچک همچنان می‌توانند نورسنجی را خارج کنند و ممکن است نیاز باشد که برای گرفتن نتیجه‌ای درست تصحیح نوردهی را انجام دهید. دوربین شما همچنین از مدی به نام نورسنجی با تمرکز بر مرکز (Center Weighted metering) نیز برخوردار است.

همانطور که از نام این نورسنجی می‌توانید حدس بزنید، این مد تمام صحنه را خوانش می‌کند ولی اولویتش را بر مرکز کادر قرار می‌دهد. این حالتی معادل با عکس‌های ثبت شده با دوربین‌های آنالوگ بوده و هیچ گونه تصحیحی بر نوردهی انجام نمی‌دهد.

در نهایت نورسنجی نقطه‌ای (spot-metering) را نیز داریم. این مد تنها بخش کوچکی از کادر را خوانش می‌کند. این گزینه در مواردی که قصد دارید نوردهی را بر سوژه‌ی کوچکی قفل کنید، یا هنگامی که می‌خواهید چند خوانش مختلف را در صحنه انجام دهید و نوردهی مناسب را خودتان تخمین بزنید کاربرد بسیاری دارد.

توجه: ما پس از این مقاله یک آموزش نورسنجی به روز تر و کامل تر منتشر کرده ایم که مطالعه آن را نیز به شما عزیزان توصیه می کنیم: «نورسنجی در عکاسی – نورسنج دوربین چگونه کار می کند و استفاده از آن برای رسیدن به نوردهی دلخواه» (اینجا کلیک نمایید). این مقاله علاوه بر آموزش مُد های نورسنجی یا حالات نورسنجی (Metering modes) به شما آموزش می دهد نورسنج دوربین چگونه کار می کند

انجام «خوانش» به چه معناست؟

این کار یعنی لنز را به سمت صحنه و جزئیاتش نشانه بروید سپس به آرامی دکمه شاتر را بزنید (تا نیمه فشار دهید) تا سیستم نورسنجی دوربین فعال شود.

دیافراگم و سرعت شاتر برای نوردهی در منظره یاب ظاهر می‌شوند و شما می‌توانید با زدن دکمه قفل نوردهی در پشت دوربین آن را قفل کنید یا اینکه به مد دستی رفته و این تنظیمات را به صورت دستی وارد نمایید.

به این صورت می‌توانید چینش صحنه را بعد از نورسنجی تغییر دهید و نوردهی همچنان ثابت می‌ماند.

معمولا خوانش نور با نورسنجی نقطه‌ای انجام می‌گیرد چون این مد دقت بیشتری دارد. البته برای اینکه نتایج بهتری بگیرید، باید چشمان تیزبینی داشته باشید تا بتوانید در مورد مقادیر به درستی قضاوت کنید.

اگر شما خوانش را بر ناحیه‌ای انجام دهید که روشنتر یا تیره‌تر از تون میانه باشد مجبور می‌شوید از جبران نوردهی استفاده کنید تا از تاریکی یا روشنایی بیش از حد عکس جلوگیری نمایید.

جبران نوردهی چطور انجام می‌شود؟

این گزینه در منوی عکاسی دوربین یا در صفحه کنترل قرار دارد. بسیاری از مدلها از دکمه جبران نوردهی (exposure compensation) برخوردار هستند. تنها کافی است دکمه‌ای با علامت ‘+/-‘ را پیدا کرده و برای انجام تصحیحات، کنترل دوربین را به سمت چپ یا راست بچرخانید.

در برخی دوربین‌ها می‌توانید بدون زدن دکمه این کار را انجام دهید. در هنگام انجام تنظیمات به منظره یاب و نمایشگر دوربین نگاه کنید، می‌بینید که شاخصی روی مقیاس نوردهی حرکت می‌کند.

وقتی که به سمت انتهای “+” برود، ناحیه ای که نورسنجی می کنید روشنتر می‌گردد و به سمت مخالف بروید تا قسمت مورد نظرتان تیره‌تر شود. وقتی که در مرکز قرار داشته باشد، ناحیه‌ی نورسنجی شده به عنوان تون میانه پردازش می‌شود.

آموزش بررسی روشنایی

برای مطمئن شدن از تفسیر درست صحنه توسط نورسنج، باید هیستوگرام (histogram) را بررسی نمایید. شما می‌توانید اینکار را در هنگام بازبینی عکس‌ها یا هنگام عکاسی در حالت نمای زنده یا Live View انجام دهید.

محور افقی صفحه نمایش سایه‌ها را در سمت چپ، نواحی روشن را در سمت راست و تون میانه را در وسط مشخص می‌کند، در صورتی که شکل و اندازه هیستوگرام چگونگی تفسیر شدن صحنه توسط نورسنج دوربین را نشان می‌دهد.

اگر در حال عکاسی از صحنه‌ای روشن هستید و هیستوگرام به سمت راست نمودار نیست، جبران نوردهی مثبتی انجام داده و عکس را مجددا ثبت نمایید. برعکس همین کار را برای عکاسی از سوژه‌های تیره انجام دهید. سعی کنید از حرکت هیستوگرام به لبه‌ها جلوگیری نمایید.

چطور الگوهای نورسنجی نور را به شکلهای مختلف اندازه گیری می‌کند

خوانش نوردهی به مد نورسنجی مورد استفاده‌ی شما بستگی دارد. برخی از مدها کل صحنه را مورد بررسی قرار می‌دهند در صورتی که مدهای دیگر تنها بخش کوچکی را ارزیابی می‌کنند.

برای مشاهده‌ی نسخه‌ی بزرگتر اینفوگرافیک روی آن کلیک نمایید.

نورسنجی با تاکید بر مرکز

• این مد انجام نورسنجی را بر کل صحنه انجام می‌دهد ولی سوگرایی (تمایل) آن به سمت مرکز عکس خواهد بود.
• تقریبا ۸۰% نوردهی مبتنی بر وسط کادر است.
• در این مد، دوربین فاصله و فوکوس را در نظر نمی‌گیرد، پس ممکن است به درجه‌ بالاتری از جبران نوردهی نیاز پیدا شود.

نورسنجی نقطه‌ای

• نورسنجی نقطه‌ای از خوانش بسیار دقیقی برخوردار است ولی برای استفاده از آن باید لنز را به درستی هدف گیری نمایید.
• در برخی از دوربین‌ها نورسنج نقطه‌ای به نقطه‌ اتوفوکوس فعال لینک و متصل است، در حالیکه در برخی دیگر همیشه در نقطه اتوفوکوس مرکزی ثابت شده است.
• در زمان نشانه گیری دوربین دقت کنید. اگر سوژه دارای تون میانه نیست، باید از جبران نوردهی استفاده نمایید.

نورسنجی های دیگر

در کنار این مدهای نورسنجی عام، برخی دوربین‌ها از مدهای دیگری نیز برخوردارند.

• SLRهای Canon از یک مد نورسنجی جزئی (partial metering) برخوردار هستند که مانند یک نورسنج نقطه‌ای بزرگ تر عمل می‌کند.
• برخی از دوربین‌های Nikon از مد نورسنجی میانگین (average metering) برخوردار هستند. این مد تمام کادر را برای نورسنجی در نظر می‌گیرد و هیچ سوگرایی به مرکز ندارد.

منبع

برگرفته از: Digital Camera World