انواع لنز دوربین

استفاده خلاقانه از لنز دوربین کیفیت فوق‌العاده‌ای به عکاسی داده و شکلی که شما دنیا را از درون نمایاب دوربین می‌بینید متفاوت خواهد کرد. گاهی دیده اید که در مطالب بخش «نکات آموزشی» ما استفاده از یک لنز خاص را توصیه کرده باشیم مثلا استفاده از لنز ماکرو برای عکس گرفتن از یک کفش دوزک کوچک. در ادامه شما را با انواع لنز های دوربین و کاربردشان آشنا می کنیم.

فاصله کانونی

یک ویژگی اولیه لنزها، فاصله کانونی آنها است. فاصله کانونی یک لنز به این صورت تعریف می‌شود: فاصله ای بین مرکز نوری (optical center) و حسگر دوربین (image sensor) است زمانی که لنز روی بی نهایت فوکوس است. به منظور درک بهتر نیاز داریم مرکز نوری را نیز به خوبی درک کنیم. مرکز نوری یک لنز، نقطه‌ای است درون لنز که در آن فرض می‌شود دو پرتو نور که از منابع مختلف داخل لنز آمده‌اند (دو خط آبی رنگ در عکس فوق)، با هم برخورد می کنند. فاصله های کانونی کوتاه‌تر میدان دید عریض تری فراهم خواهند کرد ولی توانایی زوم را کاهش می دهند. و برعکس، فاصله های کانونی بلند تر میدان دید کوتاه تری به شما داده اما با زوم خیلی بیشتر. در دوربین‌های DSLR فاصله کانونی لنزهای قابل تعویض بر حسب میلیمتر اندازه‌گیری می‌شود و معمولا این عدد روی لنز نوشته شده است.

نسبت لنز

هنگامی که به قسمت استوانه ای شکل لنز خود نگاه می‌کنید، یک عدد نسبی می‌بینید (Lens ratio در عکس بالا) که بیانگر بیشترین اندازه دریچه دیافراگم لنز است. دریچه دیافراگم تعیین می‌کند که لنز چه میزان نور به حسگر دوربین می رساند. هر چه این عدد کوچک‌تر باشد، کیفیت لنز در روشنایی نیز بیشتر خواهد بود. لنزهای زوم دار با کیفیت، برای فواصل کانونی متفاوت ضریب F ثابتی ارائه می دهند( به عنوان مثال f/2.8 در ۳۵ میلیمتر و f/2.8 در ۸۰ میلیمتری)؛ در حالی که در لنزهای با کیفیت کم تر، با بالا رفتن فاصله کانونی ضریب F هم تغییر می کند (مثلا f/3.5 در ۲۸ میلیمتر و f/5.6 در ۸۰ میلیمتری) ؛ و این یعنی بعد از زوم کردن لنز از حالت عریض به تله فوتو، حداقل یک پله نور را از دست داده اید. یک لنز با عدد f کمتر (با دریچه دیافراگم عریض‌تر) لنزی با کیفیت بالاتر به حساب می‌آید که به شما اجازه قدرت مانور بیشتری می‌دهد. به عنوان مثال چنین لنزی روشن تر است و به شما اجازه می‌دهد در شرایط کم نور عکس‌های بهتری بگیرید. در ضمن این لنزها عمق میدان کمتری هم در اختیار شما قرار می دهند. بر این اساس هر لنزی که f/2.8 یا کمتر باشد، یک لنز حرفه‌ای به حساب می‌آید و طبیعتا قیمت بالاتری نیز خواهد داشت.

لنز نرمال/استاندارد

لنز استاندارد فاصله کانونی ثابتی دارد (۵۰، ۸۵ یا ۱۰۰ میلیمتر) و از لحاظ پرسپکتیو همانند دید چشم انسان است. برای یک دوربین با فیلم ۳۵ میلیمتری یا یک DSLR فول فریم، یک لنز ۵۰ میلیمتری استاندارد محسوب می‌شود. در فاصله کانونی‌های بالاتر (۸۵ و ۱۰۰ میلیمتری) یک لنز ایده‌آل برای عکاسی پرتره دارید چرا که ترکیب این لنز با دریچه دیافراگم باز، جزئیات هر پس زمینه‌ای را مات خواهد کرد در نتیجه توجه بیننده به سوژه جمع خواهد شد.

لنزهای زاویه عریض

یک لنز زاویه باز (Wide angle lens) در مقایسه با یک لنز استاندارد فاصله کانونی کمتری دارد (۱۰ تا ۴۲ میلیمتر). این ویژگی شما را قادر به گرفتن عکس‌هایی با زاویه‌ی دید وسیع‌تر خواهد کرد. لنز زاویه عریض برای عکس گرفتن از مناظر و پرتره های گروهی (عکس های دسته جمعی) یک انتخاب مناسب است. در واقع زاویه باز این لنز ها تنها گزینه برای چنین عکس‌هایی، که مایلید هیچ المان مهمی از عکس را حذف نکنید، به حساب می‌آید. پس از این لنز ها استفاده کنید تا عمق میدان (DOF) عمیق تری به دست آورید.

لنزهای تله فوتو

لنزهای تله فوتو (۱۰۰ تا ۸۰۰ میلیمتری) زاویه دید باریکی به شما می دهند. چنین لنزهایی شما را قادر خواهند ساخت که از یک فاصله دور سوژه خود را شکار کنید. لنزهای تله فوتو برای عکاسی حیات وحش، پرتره، ورزشی، و مستندسازی مناسب هستند. این لنزها شما را قادر خواهند ساخت که سوژه‌ها را از چندین متر دورتر مورد عکاسی قرار داده و با عمق میدان کمی که دارند روی سوژه فوکوس کنید.

لنزهای زوم

لنزهای زوم فاصله کانونی متغیری دارند و بسیار کاربردی هستند. برخی از این لنزها می‌تواند از یک لنز زاویه عریض تا یک لنز تله فوتو (مثلا ۲۴ تا ۳۰۰ میلیمتر) تغییر زاویه دهند پس دست شما برای ترکیب‌بندی کاملا باز خواهد بود. چیزی که در لنزهای زوم باید سبک و سنگین شود، دریچه دیافراگم است. از آنجا که برای ساخت این لنز ها قطعات زیادی لازم است، توانایی محدودی در باز کردن دریچه دیافراگم و ورود نور دارند پس هنگام خریدن یک لنز زوم به این موضوع نیز فکر کنید.

لنزهای چشم ماهی

یک لنز چشم ماهی لنزی خاص با زاویه عریض است که با تغییر دادن خطوط صاف به منحنی‌ عکس هایی خیلی عریض به شما می دهد. معمولا این لنز با کج کردن پرسپکتیو و ایجاد یک تصویر ۱۸۰ درجه ای، عکس هایی به صورت دورانی، محدب یا حتی بیضوی می سازد. در چنین لنزی محدوده‌ی فاصله کانونی بین ۷ تا ۱۶ میلیمتر متغیر است.

لنزهای ماکرو

لنزهای ماکرو (Macro lenses) برای عکاسی کلوز آپ یا ماکرو استفاده می شوند. فاصله کانونی آنها بین ۵۰ تا ۲۰۰ میلیمتر متغیر است. این لنزها روی سوژه ها در فاصله فوکوس ماکرو، خیلی خوب فوکوس کرده و عکس های خیلی شارپی به دست می دهند اما توانایی فوکوس شارپ در فاصله های دیگر را ندارند. این لنزها عکاس را قادر می‌سازند که تصاویر بزرگ و تمام نمایی از سوژه های کوچکی مثل مورچه، پروانه و گل بگیرد.

لنزهای تیلت شیفت

لنز های تیلت شیفت (Tilt shift lenses) یا لنز های با قابلیت تغییر زاویه لنز، به عکاس زمانی که در عمق میدان و پرسپکتیو محدودیت دارد کمک می کنند. حقه های نوری که این لنز ها به کار می برند به صورت دیجیتال قابل پیاده سازی نیستند پس هنگام عکس برداری از مناظر و بنا های معماری خاص، ضروری هستند.

لنزهای تثبیت کننده تصویر

لنز های تثبیت کننده تصویر (Image-Stabilization Lens) دارای سنسور های ثبات بخش ژیروسکوپی کوچک و المان‌های تصحیح کننده ی خطایی هستند (servo) که لرزش‌های دوربین را به صورت مداوم اصلاح خواهند کرد. این برای زمانی که به دلیل کم بود نور سرعت شاتر طولانی تری انتخاب می کنیم و باید لرزش ها حذف شوند بسیار مفید است. ادعا می‌شود که این لنزها کاربر را قادر می‌‌سازند که بین ۲ تا ۴ پله سرعت شاتر را پایین‌تر بیاورند (یعنی نوردهی بین ۴ تا ۱۶ برابر طولانی تر شود) و عکس همچنان شارپ باقی بماند.

جمع‌بندی

گزینه‌های زیادی برای لنز وجود دارند که هر کدام ویژگی مشخصی را در اختیار شما قرار خواهند داد. بخشی از خلاقیت یک عکاس انتخاب لنز مناسب برای هدفش و مشاهده جهان با چشمانش به شکلی که می‌خواهد است.