نسبت تصویر (Aspect Ratio) چیست؟

همیشه این مقوله‌ی بحث بر انگیزی بوده است. مشتری‌ها می‌خواهند عکسشان چاپ شود. مشتری‌ها چاپ‌ها را انتخاب ‌میکنند. مشتری‌ها می‌خواهند بدانند که چرا ۷×۵ مثل ۱۲×۸ نیست یا اینکه چرا ۱۲×۸ مثل ۱۴×۱۱ نیست. در ادامه این مطلب لنزک شما را با جزئیات نسبت تصویر آشنا خواهیم کرد.

وقتی که مشتری‌ها یک دیگر را نگاه می‌کنند و سعی می‌کنند که عکس‌ها را با هم انطباق دهند متوجه این سوال ذهنی‌شان می‌شوم. وقتی که امدادهای غیبی مشکل آنها را حل نمی‌کند سوال همیشگی‌شان را می‌پرسند: «چرا عکس‌ها به شکل‌های مختلف برش خورده‌اند؟» از این رو مجبور می‌شوید که نسبت تصویر را برایش توضیح دهید. و کاملا یادشان می‌رود که زمان سفارش چاپ‌ها در موردش صحبت کرده‌ایم.

اصلا یادشان می‌رود که من عکس‌های نمونه‌ای نشانشان داده بودم. یادشان می‌رود که دقیقا همین عکس‌ها را در زمان سفارش چاپ بر مانیتور نشانشان دادم. یعنی هر چیزی را که قبل از دیدن عکس‌های چاپ شده بینمان گذشته بود را فراموش می‌کنند. و تنها چیزی که به ذهنشان می‌رسد این است که سایزهای مختلف با هم منطبق نیستند و می‌خواهند جویای علت آن شوند.

با وجودی که هر روزه مشتری‌ها با پیچ و خم‌های عکسبرداری بیشتر آشنا می‌شوند ولی مفهوم نسبت تصویر همچنان برایشان نا شناخته باقی مانده است. آنها می‌پرسند که «آیا که این دوربین فول فریم است ؟» یا اینکه عرض می‌کنند «خواهر زاده‌ی عروس پسر همسایمون از فلان دوربین Canon استفاده می‌کنه شما چطور ؟» یکی از محبوبترین جمله‌هایی که شنیدم این است که «ما آلبوم یا چاپ نمی‌خوایم فقط فایلهای RAW را می‌خوایم».

این‌ها گفت و گو‌هایی هستند که معمولا کنار آمدن با آنها آسان است. ولی همچنان نسبت تصویر برایشان گیج کننده است. البته من فکر می‌کنم متاسفانه ما نیز کمی در این مورد تقصیر کاریم. البته من نمی‌خواهم این موضوع را به همگی شما عکاسان تعمیم دهم ولی گمان میبرم قسم قابل توجهی از ما خودمان نیز به خوبی مفهوم نسبت تصویر یا aspect ratio را درک نکرده‌ایم و یا اینکه به سختی می‌توانیم آن را توضیح دهیم.

در واقع نسبت تصویر (ASR) تنها رابطه‌ی ساده‌ای از اندازه است و نسبت یک ضلع عکس را با ضلع دیگر آن مقایسه می‌کند. رایجترین نسبت تصویری که در DSLRهای امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد ۳:۲ می‌باشد به این معنا که برای هر ۳ واحد از ضلع بلند آن ۲ واحد در ضلع دیگر وجود دارد. یک عکس ۴×۶ اینچ نمونه‌ی رایجی از یک عکس با نسبت تصویر ۳:۲ می‌باشد. به عبارت دیگر ۳=۲÷۶ و ۲=۲÷۴ که در نتیجه نسبتی برابر با ۳:۲ خواهیم داشت. به این صورت تمامی ضرایب ۳:۲ (برای نمونه ۶×۹ یا ۸×۱۲) به همین صورت برش می‌خورند و یا چاپ می‌گردند. از این رو نسبت‌های ۷×۵، ۱۰×۸، ۱۴×۱۱ و ۲۰×۱۶ که ضریبی از ۳:۲ نیستند چاپ‌های متفاوتی خواهند داشت.

چطور به اینجا رسیدیم؟

در ابتدا نسبت تصویر ۴:۳ وجود داشت

توماس ادیسون در سال ۱۸۸۸ با استفاده از فیلم‌هایی با عرض ۳۵ میلیمتری، دوربینی ساخت. با وجود سوراخ‌های چرخ دنده در دو لبه‌ی فیلم تنها ۲۴میلیمتر کادر (فریم) قابل استفاده باقی می‌ماند. ارتفاع ۱۸ میلیمتری فیلم‌ها نسبت تصویر ۴:۳ را به وجود می‌آورد. چرا اندازه‌ گیری‌‌ها به این صورت انجام شده بود؟ در واقع کسی علت دقیق آن را نمی‌داند. برخی بر این باورند که ۴:۳ تخمین بسیار نزدیکی از میدان دید چشم انسان است. این امر می‌تواند توضیح دهد که چرا نسبت تصویر ۴:۳ تبدیل به استاندارد صنعت فیلم سازی و حتی صفحه نمایش تلویزیون‌ها و کامپیوترها تبدیل شده است.

سپس عکس‌های ثابت (still) و ۳:۲ به وجود آمدند

در این برهه زمانی فناوری عکسبرداری ثابت فراز و فرود‌های بسیاری را طی کرده بود و مخترعانی همچون جرج ایستمن از فیلم‌های ۳۵ میلیمتری استفاده می‌کردند که به صورت افقی گسترش می‌یافتند. به این صورت فریم‌هایی با ابعاد ۳۶×۲۴میلیمتر یا همان نسبت تصویر ۳:۲ به وجود آمد. این فریم‌های دوبرابر شده و در نهایت تبدیل به استانداردی برای عکسبرداری ۳۵ میلیمتری شدند که امروزه آنها را با عنوان «فول فریم» نام می‌بریم.

صفحه نمایش‌های فیلم‌های مدرن عریض تر شدند

با معرفی Panavision (و پیش از آن Cinemascope) در سال ۱۹۵۰ طرفداران فیلم و سینما مجذوب تصاویر اکران شده با نسبت تصویر ۱۲:۵ شدند. این نسبت تصویر در عین حال که برای فیلم‌ها به اندازه کافی عریض بود قابل تبدیل به نسبت تصویر ۴:۳ بود، بدین صورت بود که استاندارد جدیدی برای تلویزیون‌ها و مانیتورهای کامپیوتری شد. البته من مطمئن نیستم که این نسبت چقدر به عنوان استاندارد به شمار رفته است چون هر زمان که فیلمی می‌بینم با این عبارت روبرو می‌شوم: «این فیلم مناسب با صفحه نمایش شما ساخته شده است.»

سیستم APS یا Advanced Photo System(سیستم عکس پیشرفته)

آیا از این دوربین‌ها داشته‌اید؟ من داشتم. با یک دکمه شما می‌توانستید نسبت تصویر را تغییر دهید. فرمت اصلی فیلم‌ها نسبت تصویرش ۱۶:۹ بود ولی می‌توانستید آن را به صورت نمای پانوراما و یا کلاسیک ۳:۲ نیز تبدیل کنید. آن دسته از عکاسانی که دوربین‌هایشان از حسگر‌های فول فریم برخوردار نبود ابتدا اینطور فکر می‌کردند که باید از حسگرهای APS-C سپاسگزار باشند.

سفر نور با نسبت تصویر ۴:۳

از آنجایی که دنیا چرخ گردان است بالاخره نسبت تصویر ۴:۳ به لطف تولید کنندگانی همچون Olympus به دوربین‌های عکاسی راه یافت. سیستم Four Thirds (چهار سوم) در واقع بر اساس لوله‌های فیلم‌های چهار سوم اینچی نام گذاری شده که از یک نسبت تصویر ۴:۳ برخوردار می‌بود.

عکس‌های قدیمی ۱:۱ اینستاگرام (Instagram)

عکس‌های مربعی یا ۱:۱ از فیلمهای رولی ۱۲۰ دوربین‌های قدیمی همچون Relleiflex TLR نشأت گرفته است که در طیف قابل توجهی از دوربین‌های مدیوم فرمت (medium format) SLR به کار رفته است. مدیوم فرمت دیجیتال نسبت ۱:۱ را حفظ کردند و کادر بندی و برش دقیقتری نسبت به دوربین‌ها و فرمت‌هایی با نمای مستطیلی داشتند.

تعریف برش یا کراپ…

اول از همه ما در مورد برش (cropping) صحبت کردیم بنابراین باید توضیح بیشتری در مورد آن بدم. در عکس زیر چگونگی تاثیر نسبت‌های مختلف بر عکسی یکسان نشان داده شده است. برش قرمز نسبت ۴:۳، برش آبی نسبت ۳:۲، زرد نسبت تصویر ۱۶:۹ و صورتی نسبت ۱:۱ را نشان می‌دهد. بنابراین سوال اصلی این است که «کدام درست است؟» در جواب باید گفت که این سوال احمقانه‌ای است! همه‌ی آنها درست هستند! عکاسی پر از اصول مختلف است. برخی از آنها منطقی‌اند و برخی غیر منطقی. یکی از موضوعاتی که همیشه به دانش آموزانم تاکید می‌کنم این است که اگر اصولی را زیر پا بگذارند اهمیتی ندارد ولی زمانی که درک درستی از اصول زیر پایشان داشته باشند! که البته ربطی به گفت و گوی امروزمان ندارد، چون موضوع ما زیبایی شناسی شخصی است. زیبایی شناسی شخصی اهمیت بسیاری دارد چون تاثیر مستقیمی بر چگونگی کادربندی تصویر پیش از زدن دکمه‌ی شاتر می‌گذارد. عکسبرداری با کادر بزرگتر و پیشبینی سایزهای مختلف برش من را از مخمصه‌های بی شماری نجات داده است.

با وجودی که هر نسبت تصویر تاثیر مشخصی بر پرتره دارد ولی همانطور که می‌بینید در تمامی نماها مهمترین بخش تصویر چهره می‌‌‌‌باشد. ولی در عکسبرداری‌های همچون عکسبرداری از منظره یا صحنه‌های از فضای باز نسبت تصویر می‌تواند تعیین کننده باشد. در برش‌های مختلف ممکن است المانی از تصویر در چاپ عکس وجود داشته و یا اینکه حذف شده باشد. در این عکس از منهتن می‌توانید تاثیر عظیم برش و نسبت تصویر را مشاهده نمایید.

ولی مشتری‌ها با سایز سفارش می‌دهند نه نسبت‌ها

عکس‌های نمونه‌ی زیر به نسبت‌های ۷×۵ و ۱۰×۸ که دو اندازه چاپی متداول هستند برش خورده‌اند. من به طور کلی لبه‌ راست عکس را در هر دو تصویر حفظ کرده‌ام. به نظر من این بهترین روش برای توضیح علت بهتر بودن اندازه‌های برش خاص به بقیه برش‌ها می‌باشد. به این صورت می‌توانید به آنها بفهمانید که چطور برش مناسب می‌تواند سمت چپ عکس را به سوژه‌ها نزدیکتر و نزدیک‌تر کند.

کلام آخر

در نهایت این سوژه است که در عکس اهمیت دارد و شما باید نسبت تصویر و در اصل شکل عکس را به سلیقه خودتان انتخاب نمایید. من معمولا برش‌ها را در منظره یابم انجام می‌دهم ولی به نظرم بهتر است که دوربین را از بزرگنمایی خارج کنیم و عکس را به صورتی وایدتر ثبت کنیم. امروز با پیشرفت فناوری و البته مگاپیکسل دوربین ها، بدون هرگونه کاهش کیفیتی می‌توانید به هر صورت که می‌خواهید عکس‌های خود را برش بزنید یا کراپ کنید. همچنین به این صورت اگر برش شما نظر مشتری را جلب نکرد می‌‌توانید آن را تغییر دهید. همچنین سایزهای کادر استاندارد ما را محدود به سایزهای چاپی خاصی می‌کند که باید در عکاسی به آن توجه داشته باشید.

منبع

DIY photography